[ابن سینا]

بسم الله الرحمن الرحیم
بنده مدتی بود که نمی توانستم وارد سایت شوم و از همین رو معذرت می خواهم.و اما جواب آقایان
ابتدا جناب کوروش
بنده در مورد بحث جبر و اختیار بسیار توضیح دادم و شما را رجوع می دهم به کتب آموزش فلسفه یا کلام اسلامی ولی اگر بخواهم یک بار دیگر و کاملتر توضیح دهم چنین می گویم.
اولاً انسان مختار است که بین چند امر یکی را برگزیند ولی چه کسی به او چنین اختیاری داده است؟مسلماً خالق او(در اینباره بنده چندین برهان آوردم و آوردن مجدد آنها تنها موجب بطلان وقت است) فلذا اختیار او در طول اراده خالق اوست.اما اینکه گفتم اختیار او عین جبر است نه بدان معنا که انسان مختار نیست در انتخاب امور اختیاری،بلکه یعنی انسان مجبور است اختیار کند.به نظرم این جمله کاملاً روشن است.پس اگر نفهمیدی اًدبر و اًفهم.ثانیاً اختیار انسان در انجام اُمور علت تامه نیست بلکه علت ناقصه است.یعنی اگر او اراده کاری کند،رخ دادن آن کار منوط به مکان و زمان و دیگر شرایط نیز می باشد و یکی از شرائط هم اختیار انسان است پس اراده انسان علت ناقصه است.
و اما در مورد زمان بحث جالبی شد.دقت بفرمائید.زمان که شما آنرا به عنوان یک بعد شرح دادید نسبت بین دو امتداد است.فرضاً قبلاً امتداد حرکت انسان را با حرکت خورشید می سنجیدند و سال و امثالش را اعتبار می کردند.یا مثلاً امروز امتداد حرکت انسان را با امتداد حرکت دیگری می سنجند(دوره تناوب نوسان های یکنواخت اتم سزیوم133) و یا فردا چیز دقیقتر.ولکن آنچه مشخص است این است که من امروز با من دیروز یک تفاوتی دارد.کما اینکه نوری که در نزدیکی خورشید است با همان نور هنگامی که به زمین می رسد تفاوت دارد(در زمان و مکان)در واقع جان کلام بنده این است که تمامی آنچه امروز در علوم تجربی بحث می شود محدودند به مکان و زمان.اگر این چنین نبود پس چزا در فرمول های ایشان مکان و زمان مطرح است؟مشخصاً چون این ها در مکان و زمان محدودند حال شما هر تعبیری می خواهید از زمان و مکان بکنید.
بحث دیگر که گفتید در مورد تقدم و تأخر.این مطلب مخصوص کلام مسیحیت نیست.اصلاً دو نوع از این انواع را جناب میرداماد و صدرالمتألهین آوردند.ولی چیزی که هست آن است که تقدم و تأخر زمانی و ذاتی دو چیز متفاوت هستند.مشکل دیگر گفتار شما این است که گمان می کنید خدا(العیاذ بالله) در زمان یا با زمان است حال که چنین نیست.بنده گفتم که در برهان ارسطو اثبات شد که خدا حرکت ندارد.پس او که حرکت ندارد دیگر چه معنا دارد مقایسه او با زمان؟همچنین اگر او در زمان باشد ناقص است و ناقص خدا نیست.در مورد بعدی هم که گفتید در مورد انگیزه.وقتی با براهین متفاوت اثبات می شود خدائی هست(چنانکه بنده چند تا را آوردم) و همچنین در او نقصی نیست پس با یک شبهه که فرضاً نتوان جواب آنرا داد اصل مطلب زیر سوال نمی رود.ثانیاً آنچه متعلق به علم الهی است لزوماً در اختیار انسان قرار نمی گیرد.
اما اینکه گفتید ماده حادث است نیاز به استدلال دارد.دقت کنید حرف اصلی در برهان علیت این است.«هر معلولی نیاز به علت دارد »شما می گوئید از کجا معلوم که ماده معلول است یا همان حادث(البته حادث ذاتی).گوئیم 1-چرا که ماده عین وجود نیست و فرض عدم بر آن امکان دارد مگر آنکه بوسیله چیزی راه عدم بر آن بسته شود.2-ماده هالک است یعنی نابود شدنی است.زیرا با گذشت زمان ماده تغییر می کند.طبیعتاً آنچه که در او تغییر موجود است هالک است و نیاز به وجود دهنده دارد.
و اما سخن آخر در مورد موج.اگر نخواهیم موضوع را طولانی کنیم بنده فقط برای بیان مقصود این را گویم آیا امواج در مکان و زمان محصور نیستند؟اگر من بد منظورم را رساندم تقصیر از من است و معذرت می خواهم ولی جان کلام این بود که امواج هم امتداد دارند ومتغیر.