[ابن سینا]

بسم الله الرحمن الرحیم
خوشحال می شوم شما مغلطه بنده را در آنجا شرح دهید.بعد هم بنا بر فرض محال که حرف شما صحیح باشد،آن وقت دو دلیل دیگر برای اثبات معاد هم رد می شود؟بعد هم اینجانب تنها ارجاع به سخن ارسطو را دلیل سخن خود قرار ندادم.اینکه بگویم علت غائی از علل اربعه ارسطوئی است یعنی اینکه من گفتم چون ایشون همچین حرفی زده حرفش حتماً صحیح است.اگر شما احساس می کنید می تونید یک چیز بدیهی که از تمامی حرکات انتزاع می شود را رد کنید بسم الله. دیگر این که گفتید در معنای تحت الفظی مانده ام.اگر حرف شما صحیح است خدا ما را هدایت کند ولی با این که می دانم حرفم اشتباه نبوده است به تبیین بیشتر حرف گفته شده می پردازم.علت غائی عبارت است از«کمال آخری که فاعل در فعل خودش بدان توجه دارد» یا«چیزی است که فاعل آن را اولاً و بالذات می خواهد،و مطلوب بالاصالة می باشد.»حرف من درباره اثبات معاد از علت غائی اینجا مطرح می شود که«حرکت،کمال نخستین است برای شیء بالقوه،از آن جهت که بالقوه است و حرکت ذاتاً و برای خودش مطلوب نیست،وچیزی مقتضای ذات شیء نمی باشد»در واقع علت حرکت برای رسیدن به کمال ثانوی است. اتفاقاً جناب ارسطو برهانی برای اثبات خدا دارد که از همین حرکت است که بدین شکل می باشد«جهان حرکت دارد و هر حرکت کننده ای نیاز به یک تحریک کننده دارد و به علت محال بودن تسلسل محرک اولیه ای هست که حرکتی ندارد»از اینجا هم وجود خدا و هم عدم نقص در ذات واجب تعالی اثبات می شود(به علت اینکه شیئی که حرکت ندارد کمال مطلق خواهد بود که به سمت کمال بالاتر حرکت نکرده است) و هم معاد ثابت می شود از آنجا که تمامی اشیا متحرکند. اگر چه که بنده قسمتی از صحبت هایم را از جناب ارسطو گرفته ام ولی این دلیل بر سفسطه نمی شود چرا که برای همه حرف هایم برهان آوردم.امیدوارم جنابتان به جای سخنان باطل از براهین صحیح استفاده کنید.