[ابن سینا]

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و صلوات بر حضرت نبی و آل پاک ایشان.
پیرامون شبهات مربوط به این موضوع می توانید به کتاب «مدخل مسائل جدید در کلام» نوشته آیت الله سبحانی رجوع کنید(اسم کتاب تقریبا همین بود).اما در مورد تعریف ممکن و واجب.این تقریری که بنده عرض کردم از برهان مرحوم خواجه نصیر رضوان الله تعالی علیه از جای دیگری بود و گویا برهان خواجه به شکل دیگری است.علی ای حال،در تعریف ممکن و واجب ماهیت اشیاء در نظر گرفته میشود.مثلا در نظر بگیرید «زید» دارای ماهیت است یعنی «چیستی».حال من می پرسم زید چیست؟ می گوئیم او انسان است لذا مهیت او انسان است.حال میگوئیم برای مهیت او وجود ضروری است یا نه؟ یعنی نسبت او به وجود و عدم یکسان است(امکان) یا نه همیشه وجود برای او ضروری است؟ به راحتی می یابیم که برای مهیت او وجود ممکن است یعنی برای او عدم هم ممکن است .این می شود ممکن.البته در ابتدای بحث میگوئیم واجب چیزی است که برای ذاتش،وجود ضروری است ولی بعدا که پیش می رویم می بینیم او مهیت به معنای چیستی ندارد.البته مهیت به معنای دیگر دارد اما آنچه برای ممکنات میگوئیم دیگر برای او نیست.
اما فعال نبودن بنده در اینجا وجهی دارد که آقایان گوشی برای شنیدن ندارند«صم بکم فهم لا یرجعون» «صم بکم فهم لا یعقلون»
والسلام علی من اتبع الهدی