[azadah]

می گویند ایرانیان مرده پرستند . وقتی كسی بمیرد محبوب تر می شود . حرمت و اعتبار مجلس عزا بیشتر است تا جشن عروسی . و سالروز مرگ مهم تر است تا زاد روز زایش . فرضا اعتبار و اهمیت مراسم عزاداری در روز شهادت امام حسین (ع) به مراتب گسترده تر است تا روز ولادت وی .

صادق هدایت در (توپ مروارید) می نویسد . متخصصین روضه و گریه تمام لذتهای این دنیا را حواله به دنیای دیگر می كردند و مردم را وادار به زوزه و روزه و گریه و چس ناله می نمودند . و خودشان دائما در عیش و نوش مشغول اندوختن مال و منال بودند . و می خواندند گریه بر هر درد بی درمان دواست . مردم به اندازه ای گریه رو شده بودند كه اشكشان دم مشكشان بود .

حتی مومنین دو آتشه شیشه اشكدان داشتند . و اشكی كه در مجلس روضه خوانی برای اولاد علی (ع) می ریختند . در آن جمع می كردند و بعد از مرگ این شیشه ها را توی قبرشان می گذاشتند . تا در روز پنجاه هزار سال كار عمله و اكراه آن دنیا را آسان كنند .

دكتر شریعتی می گوید . در عجبم از مردمی كه خود زیر شلاق ظلمند . اما بر حسینی می گریند كه آزاده زیست . و آزاده رفت .

احمد كسروی در باره عاشورا می گوید . ماه محرم بود و سربازهای روسی در تبریز چوبه دار برپا كرده بودند و مشغول دار زدن آزادیخواهان بودند . ولی یك مشت آدم لات و لوت و چاقوكش و پامنبری عین خیالشون هم نبود . برای كشتار آزادیخواهان كه جلو چشمشون كشته می شدن جشن می گرفتن و برای امام حسینی كه هزارسال قبل مرده بود علم و كتل و طبق راه انداخته بودن و سینه می زدند كه داد از ظلم یزید . (كتاب تاریخ مشروطه ) .

گروهی براین باورند كه سوگواری حسین (ع) ریشه در عمق تاریخ ایران باستان دارد . و همان مراسم عاطفی است كه تحت عنوان سوگ سیاوشان مرسوم بوده . اما نه به گستردگی محرم و صفر و تاسوعا و عاشورا كه امروز رایج است