[Mehrbod]

بله درست بی گمان، سامانه ای (سیستم) که همه را خشنود سازد نداریم. ولی از سوی دیگر دلخواه بودن نیز دارای تاریکی های بسیاری است و باید در زمان به کارگیری آن پروا داشت.

جهان دلخواه یک آدم می‌تواند خودخواهانه باشد و یا نباشد، فکر می‌کنم اینجا بیشتر تاکید روی خودخواهی است تا دلخواه (ایده‌آل)

هم چنین روشن است که سامانه هایی که بدون بازرس، سامانه های آماده برای کژ رفتن و گمراهی هستند.

سامانه‌های دولتی (authoritarian) نیز کژروی بسیار دارند. بودن یا نبودن دولت حکم قطعی برای گژناروی نیست، نمونه زنده آن ایران خودمان.

پس پذیرفتن آزادی برای هر فرد دارای حد می شود. این کرانه و حد باید بستری را آماده سازد تا همگان دارای یک اندازه ثابت از توانایی برای پدافند از نگرهای خویش و تامین نیازهای خود باشند.

تنها در ساده‌انگارانه‌ترین حالت آنارشیسم است که می‌شود آزادی بدون مرز.

در حقیقت هر سامانه‌ای، خواه ‌ناخواه آزادی را مرزمند می‌کند و اصولا در تعریف خود "سیستم"، ما جایگشت‌های
شُدنی (possible states) را لزوما مرزمند کرده‌ایم، اگرنه بدون حد و مرز، سیستم و سامانه‌ای هم در کار نیست.

همگان دارای یک اندازه ثابت از توانایی برای پدافند از نگرهای خویش و تامین نیازهای خود باشند.

هر آینه بایستی این پرسش را بکنیم که آیا چنین چیزی اصولا شدنی است یا خیر:

• سامانه: کنش و واکنش میان بخش‌های یک گروه/دسته که از قانون‌های روشنی پیروی می‌کنند.
  

تا آنجاییکه روشن است، از روی محدودیت‌های «فیزیکی» ما نمی‌توانیم هیچگاه سامانه‌ای داشته باشیم که همه
بخش‌های درونی آن به یک اندازه توانمند باشند، ولی می‌توانیم آماج را روی آن بگذاریم که این توامندی همگِن و نزدیک به هم باشد.

اکنون، دگرش میان سامانه‌های دموکراسی و دیکتاتوری در این کوتاه می‌شود که در دموکراسی (ایده‌آل)، همگان روی آنکه چه کسی بیشترین
توانایی و قدرت را داشته باشد رای می‌دهند، در دیکتاتوری یک گروه کوچک و پرنفوذ این کار را انجام می‌دهند، ولی ساختار سیستم همچنان هرم‌وار است:

[ATTACH=CONFIG]558[/ATTACH]

Hierarchic - هِرم‌وار

نفوذ و توانایی هر کس بسته به جایگاه او و دید دولت به آن جایگاه است: ریاست‌جمهوری ≠ شهرداری ≠ کارمندی

ولی در آنارشیستم ما به دنبال ساخت چنین سامانه‌ای هستیم:

[ATTACH=CONFIG]559[/ATTACH]

همتا به همتا - Peer to Peer

نفوذ و توانایی هر کس، بسته به جایگاهی است که از کُنش و واکنش او با دیگران درست می‌شود.