[مزدك بامداد]

من تا جائی که می‌دانم شما به دترمینیسم و جهان کوکی/لاپلاسی و... باورمندید. پس یک پرسش مهم و
اساسی که پیش روی ماست:
اگر در جهانی دیگر انفجار بزرگی پدید آید و تمام شرایط اولیه هم مشابه مهبانگ ما باشد، به فرض که هیچگونه
نقطه‌ی سینگولار مادی هم نداشته باشیم، آیا الزاما همه‌چیز سلسه‌وار دست بدست هم می‌دهند تا جهان امروز
ما پدید آید؟

درست است که جهان کنونی یکی از جهان های شدنی است ولی از انجا که
ماده مرزمند است، هر آمایشی میتواند بار دیگر پیش بیاید. بر این پایه اگر
این لرزش کوانتومی، بار دیگر همان گونه روی دهد که برای این جهان
روی داده، همچنانکه یک سکه میتوان دوباره و چندباره شیر بیاید، بار
دیگر همه چیزی که در این جهان روی داده، بار دیگر روی خواهد داد.

تنها اگر راست باشد که جهان های بیشمار دیگر هم هستی دارند، و این
جهان ها روی هم کارگر باشند، میتوان پذیرفت که شمار آمایش ها بیکران
است ولی بازهم ، بازآورد (تکرار) همین جهان از شدنی هاست، چرا که
گرچه جهان ها بیشمارند، ولی زمان هم همچنین بیکران است که در آن،
هر شدنی دستکم یکبار میشود .

•
پارسیگر