[Ouroboros]

...لادا...

معضل لادا بسیار پیچیده‌تر از «از همه، برای همه» است و نمی‌توانید آنرا به کاهش کیفیت برای افزایش کمیت ربط بدهید. سیستمهای سوسیالیستی/همگرا ذاتاً در ضدیت با پیشرفت تکنولوژیک عمل می‌کنند زیرا برخلاف خیال‌پردازیهای مارکس دلیل پیشرفت تصاعدی کاپیتالیسم نه زحمت بیشتر کارگران، که عنصر رقابت برای تثبیت انحصار به بازار است. ما در سیستم سوسیالیستی فاقد این قدرتمندترین محرک پیشرفت در هر دو عرصه‌ی درونی/برونی یک کارگاه اقتصادی هستیم.

در سیستم سرمایه‌داری هم واحد تولیدی، و هم بازار موفقیت را پاداش می‌دهد و شکست را مجازات می‌کند. برای مثال در یک کارخانه‌ که صد نفر کارگر دارد، همواره ده نفر کمتر از باقی کار می‌کنند، بیشتر طاقچه بالا می‌گذارند، دیرتر سر کار می‌آیند و در یک کلام بازدهی کاری کمتری دارند. و ده نفر بیشتر از بقیه کار می‌کنند، علاقه‌ی بیشتری نشان می‌دهند، انرژی بیشتری می‌گذارند و به قولی راندمان بالاتری دارند. در سیستم سرمایه‌داری ده نفر اول اخراج می‌شوند و ده نفر دوم ترفیع می‌یابند. همین مدل در بازار به نحوی بسیار خشن‌تر و گسترده‌تر تداوم می‌یابد. محصولی که با نیازهای بازار(عینی یا کاذب، اصیل یا اختراع شده توسط خود سرمایه‌دار)تطابق بیشتری داشته باشد، یا دستکم بتواند مصرف‌کنندگان را متقاعد بکند که دارد موفق است و بازار را تحت سلطه می‌گیرد، محصولی که فاقد چنان ویژگی‌هایی‌ست یا از ابراز آن‌ها ناتوان است یا بخشی کوچکتر از سهم بازار را در اختیار می‌گیرد، یا به کلی ورشکست می‌شود و می‌رود پی کارش. این چالش مداوم باعث به خدمت درآوردن پیشرفت تکنولوژیک به جهت تحت تأثیر قرار دادن هرچه بیشتر اراده‌ی بازار از سوی شرکتهای مختلف تولید کالاست. این انتقاد مارکسیستها که این تکنولوژی جنبه‌ی صوری دارد و فاقد معیارهای عینی‌ست و مثلاً میان آی‌فون ۴ و آی‌فون ۵ تفاوت تکنولوژیکی که برای مصرف‌کننده قابل احساس و استفاده باشد چنان ناچیز است که ارائه‌ی آن در قالب دو محصول متفاوت را باید نوعی کلک تبلیغاتی تلقی کرد تا پیشرفت تکنولوژی عینی، درست است، اما از درک این پیشرفت‌های خُرد در مقیاس زمانی بلندتر، یا دیدن تفاوت میان آی‌فون ۱ و آی‌فون ۵ عاجز است.

ناتوانی سیستم برابری‌طلب(و نه فقط کمونیستی، ایراد دیدگاه سیاسی مورد علاقه‌ی من، آنارکوسندیکالیسم هم هست)آنست که «از هرکس به اندازه‌ی توانش، به هرکس به اندازه‌ی نیازش» مانع مجازات کردن محصول ناموفق، کم‌کیفیت و پاداش دادن به محصول موفق و پرکیفیت می‌شود، و در نتیجه رقابت درون‌گروهی و برون‌گروهی که عامل اصلی، یا دستکم یکی از عوامل اصلی پیشرفت و توسعه‌ی اقتصادی برجسته‌ی سیستم سرمایه‌داری‌ست را از دست می‌دهد.

این کمبود ذاتی جدای از کند کردن محسوس پیشرفت تکنولوژیک و توسعه‌ی اقتصادی، به چند نتیجه‌ی ناگوار دیگر برای جامعه‌ نیز می‌انجامد: اول و از همه مهمتر، پیشرفت تکنولوژیک را به کلی از پروسه‌ی تولید حذف می‌کند. پیشرفت نیمه‌کاذب و کند، اما مداوم تکنولوژی در محصولات سرمایه‌داری حرکتی‌ست به سوی پیشرفت در کمیت و کیفیت کالاهای موجود در بازار. عارضه دیگر آنستت که حق انتخاب مصرف‌کننده به نحوی عینی محدود می‌شود. در سوپر مارکت ایرانی چهار مدل شیر هست، در سوپر مارکت فرانسوی چهل مدل، «همه‌ی این‌ها شیر هستند و یک کار را می‌کنند» هم به راستی حرف درستی نیست، تفاوت اندک فقط در اذهان مارکسیستهاست که به عدم تفاوت تعبیر می‌شود، از مصرف‌کننده(کارگر)ایرانی بپرسید آیا ترجیح می‌دهد به چهل گزینه برای انتخاب دسترسی داشته باشد یا چهار گزنه. و سوم آنکه واحد تولیدی را کمابیش غیرسود ده می‌کند زیرا نیاز بازار به شدت محدود است، و تنوع موجود در آن(آن نیاز کاذبی که منتقدان سرمایه‌داری از آن صحبت می‌کنند)برای جلوگیری از انباشت کالا و توقف گردش چرخ صنعت می‌شود، یک مدل ماشین با یک سری امکانات و یک کارکرد مشخص، بازار بسیار محدودی دارد که خیلی زود انباشته می‌شود. اسراف جامعه‌ی مصرف‌گرا یکی دیگر از دلایل اصلی پیشرفت اقتصادی‌ست که جامعه‌ی سوسیالیستی فاقد آن خواهد بود. برای حل این معضل باید بتوانید راهی برای پاداش دادن محصول/کارگر موفق و مجازات محصول/کارگر ناموفق بیابید که طی آن اختلاف طبقاتی تشدید نشود. طبق تئوری موجود اقتصادی چنین راه حلی در دست نیست.

فقدان رقابت = فقدان تنوع = کند شدن پیشرفت = محدود شدن حق انتخاب

شخصا مشکلی با زندگی در جامعه‌ای برابرتر در مقابل از دست دادن مقدار مشخصی از حق انتخاب و پیشرفت مداوم را ندارم، مشروط بر آنکه راهی پیشنهاد بکنید که از طریق آن هرکس قادر به انتخاب مشابهی باشد.