[sonixax]

پرسش: [HIGLIGHT]چه تفاوتی بین اصول دین و فروع دین است ؟[/HIGLIGHT]

پاسخ:


پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی و مذهبی
دعوت پیامبران الهی در دو چیز خلاصه می‏شود:
1- عقایدی که حکم اساس و ریشه دین است.
2- دستورهای عملی که متناسب با عقاید و برخاسته از آن‏ها می‏باشد. (1)
دانشمندان اسلامی بخش عقاید دین اسلام را اصول دین، و بخش احکام عملی را فروع دین نامیده‏اند. به تعبیر دیگر فروع دین‌ در مقابل اصول دین‌، مجموعه اموری است که کم یا زیاد بودن آن‌ها لطمه‌ای به دین اسلام نمی‌زند، اگر چه عمل نکردن به آن‌ها ـ بدون انکار قلبی ـ باعث فسق می‌شود. در مقابل اصول دین‌، مجموعه باورهایی است که اساس دین اسلام را تشکیل می‌دهد و مسلمانی بدون آن‌ها میسر نیست و انکار هر یک از آن‌ها موجب کفر می‌شود.
با این که این دو اصطلاح شهرت بسیاری دارند و در تاریخ اندیشه‌های دینی در اسلام‌، نقش برجسته‌ای ایفا کرده‌اند، اَمّا در قرآن و نیز در احادیث شیعه و اهل سنت چیزی به عنوان تقسیم بندی معارف دینی به صورت اصول و فروع فعلی وجود ندارد. این امر نشان می‌دهد که این دو اصطلاح "کلامی‌" بوده و آن دو را برخی از متکلمان وضع کرده‌اند.
اصول دین از نگاه اسلام عبارتند از: توحید، نبوت و معاد. در مذهب شیعه دو مساله دیگر هم به عنوان اصول مذهب ذکر شده است: عدل و امامت. فروع دین هم عبارتند از: نماز، روزه، خمس، زکات، حج، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر، تولی و تبری.

1. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، نشر بین الملل، تهران، 1377ش، ص11.


--------------------------
فسق . [ ف َ س ِ ] (ع ص ) بیرون آینده از راستی . (منتهی الارب ).

فسق . [ ف ِ ](ع مص ) گذاشتن حکم خدای تعالی . (منتهی الارب ). بیرون آمدن از فرمان خدای عز و جل . (تاج المصادر بیهقی ) (مصادر اللغه ٔ زوزنی ). از فرمان خدای بیرون آمدن . (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ) (از اقرب الموارد). || بیرون آمدن از راه راستی . || جور و ستم کردن . || بیرون آمدن رطب از پوست . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || نابود کردن و انفاق کردن مال . (از اقرب الموارد). || (اِمص ) نافرمانی . (منتهی الارب ) :
دور ازفجور و فسق و بری از ریا و رو
شسته رسوم زرق و نبشته دو نیم وی !

فسق . [ ف ُ س َ ] (ع ص ) مرد پیوسته تباهکار بی فرمان ناراست کردار. (منتهی الارب ). دائم الفسق . (اقرب الموارد). یا فُسَق ؛ ای فاسق و این صیغه مانند لُکَع و خُبَث اختصاص به ندا دارد. (از اقرب الموارد) (از منتهی الارب ).