kourosh_bikhoda نوشته: آیا به جبر معتقدید یا اختیار؟ در صورت اعتقاد کلی یا بخشی به اختیار توضیح بدید که چطور انسان میتوانه سرنوشت خودش رو دگرگون کنه؟

داستان بایندگی و شایندگی ( جبر و اختیار) به این بر میگردد که آیا قانون انگیزمندی* ماده ،
فرزام هست یانه. به زبان دیگر، میدانیم که هر رویدادی دارای انگیزه است. پراسنج هایی
گرد هم امده اند که به پیدایش یک پدیده انجامیده اند. گرچه رفتار ما هومن ها، پیچیده
است ولی از دیدگاه مادی و دانشیک ، ما هم در زیر این قانون هستیم. در رفتار های ساده
میتوان این را دید. شما گرسنه میشوید، میروید توی یک رستوران، یا اگر در خانه باشید
میروید سراغ یخچال. پس بسته به انگیزه و بسته به اینکه کجا هستید(پراسنج ها) یک
کاری انجام میدهید که این همان پدیده ای است که روی میدهد. گاهی ما سهش آزادی
خواست و فرزامی شایندگی را داریم و گاهی نداریم و خود را در بند بایندگی می بینیم.
روشنگری این در یاخته های نورونی مغز ما نهفته است. دستگاه رایانه ای نورونی ما که
روان و منش را پدید میاورد، مانند یک انجمن رایزنی است که در آن دو یا چند تن بر سر
چاره یابی و گـُزیریابی باهم در ستیز و گفتگو هستند و سرانجام گروهی با در دست
داشتن فرنود های بهتر و گرانسنگ تر و همچنین بالا بودن فشار نیازها و خواست ها و ...
که گاه از هورمون ها و ژن ها پدید میاید، سرانجام به یک واکنش و کردار میرسند و به
آن روادید میدهند. از اینرو هرچه نیاز ها و فشار ها بیشتر، و گزینه هایی که در دسترس
هستند کمتر باشند، ما سهش بایندی و ناچاری بیشتری داریم. برای نمونه اگر دو روز
چیزی ننوشیده باشید، همه ی کوشش و نیروی خود را برای یافتن و نوشیدن آب میگذارید
و ناچاری شما هرچه بیشتر برای شما پدیدار میشود. بوارونه هرچه گزینه های بیشتر
و هرچه نیروهای این انجمن رایزنی برابر تر باشند، شما سهش آزادی در گزینش و شایندگی
دارید و گاه جوری که گزیریابی* برای شما سخت میشود، مانند اینکه در یک رستورانی
هرجور منوی خوب و خوشمزه باشد و شما بمانید که کدام را برگزینید. ولی در همین
ایستار های برابر هم باز قانون انگیزمندی مادی در کار است و در یک ترازویی که دو سوی
ان برابر هستند. یک پرِ کاه میتواند یکی از دو پیاله ی ترازو را سنگین تر و گـُزیر شما را
روشن کند. پس گرچه ما ناچار از قانون ماده پیروی میکنیم و روند گزیریابی و رفتار ما نیز
فرمانبر قانون ماده است ولی از انجا که در فیزیک، میتوانند ایستارهای تکینه پدید بیایند،
در جاهایی اندک و زیر سامه های که گفتیم، یک آزادی "شانسی" و پیشامدی
"کوانتومی" برای ما پیش میاید که بالاترین تراز ازادی خواست را میسهیم. برای انیکه
بدانیم که ایستار تکینه چیست، یک نمونه میاورم که در گفتمان های فلسفی در باره ی
شایندگی و بایندگی هم بسیار بکار میرود و آن این است که : ما میدانیم که خر هویج
را دوست داردن (قانون رفتاری) ، پس اگر خری گرسنه داشته باشیم و در جایی هویجی
آویزان کنیم، خر بسوی آن میرود و ما بیگمان میدانیم که خر در اینکار ناچار است و کار
او از روی بایندگی مادی و انگیزمندی رویداد ها پیش بینی پذیر میباشد. ولی اگر ما
دو هویج سراپا یکسان، در دو سوی و دو دورای ١۰۰% یکسان آویزان کنیم، با اینکه
قانون ماده و قانون رفتار دگرگون نشده، هرگز نمیتوانیم بگوییم که خر به سوی کدام
میرود و آیا از بیخ، خر خواهد توانست که در این ایستار تکینگی ، به یک گزیر برسد یا نه،
آیا ان انجمن رایزنی درونی مغز او، خواهد توانست یک گروه بیشینه بیایبد که رآیی
بالاتر از ۵۰% برای یکی از این هویج ها بدهند یانه، یا هتّا از ناتوانی در گزیریابی، آن
خر از گرسنگی خواهد مرد؟ پس گرچه قانون انگیزمندی مادی فرزام است ولی در
سامه های و پراسنج های ویژه، یک آزادی "راستین" گرایندی گزیر یابی در دست
هست ولی در بسیاری بسیار سامه ها که نزدیک به ١۰۰% هم هست، ما تنها
سهش آزادی کمابیش را داریم گرچه در فربود، از قانون بایندگی مادی پیروی میکنیم.
بر این پایه میتوان ماده‌گرایی( ماتریالیسم) را دارای آموزه ی بایندگی شمرد. پس در
پاسخ پرسش شما باید گفت کهآری[B] و نه[/B]! شوربختانه هر تک تک ما نمیتوانیم
سرنوشت خود را بسازیم، این طبیعت است که سرنوشت مارا میسازد و این قانون
مادی است که به رشته از رویداد ها و پدید ها می انجامد ولی از سوی دیگر، "ما"
بخشی از همین طبیعت هستیم و بر این پایه میتوانیم روی سرنوشت همدیگر هنایش
داشته و در دگریستن ان همباز باشیم، برای نمونه چیزی که من اکنون مینویسم و
از سامه های درونی من، در پیروی از قانون های مادی پدید امده، میتواند در مغز شما
راه یافته و روند گزیر یابی شمارا در آینده دگرگون نماید و اینگونه "سرنوشت" شما را
دگرگون نماید ولی همین دگرگونی هم چون از قانون پیروی نموده است، از آغاز
بخشی از سرنوشت "کوانتومی" شما بوده است !

•
[ATTACH=CONFIG]2709[/ATTACH]


*
انگیزمندی ( انگیزه مندی) = علّیت
گـُزیریابی = process of) decision making(
پارسیگر