[Mehrbod]

از این رو؛ نبود خدای مهربان و بهشت پس از مرگ، نه تنها اندوهی برای یک خردگرا به همراه ندارد، بلکه موجب می گردد ارزش و زیباییِ زندگی،اخلاق و عواطف انسانی را به طور راستین و عمیق تر درک کند.

نبود خدای مهربان و زندگی پس از مرگ در نگاه خردورزانه‌ی ناب اندوه‌آور است, زیرا آماج جاندار از هستی زیستن است و
مرگ پایان آن, از همینرو نیز پس از مرگ نزدیکان و بستگان کس به اندوه دچار میشود, گرنه اگر براستی میدانستیم و میباوریدیم
که مرگ تنها یک درگذشتن از این جهان به آن جهان است, آنگاه از ژرفای اندوه کاسته میشد و مانند پدر یا مادری میماند
که به سفری دوردست رفته باشد و پس از ۳۰ ۴۰ سال دیداری دوباره باشد, که در باورمندان
سفت و سخت نیز همینگونه است و براستی به اندوه کمتری دچار میشوند.

در حقیقت, دین و باور به خدا و جهان پس از مرگ در بسیاری جاها نقش درمانگر را دارند و
بیخود نیست که مارکس دین را «افیون توده‌ها» نامید, چه که چنان کارکردی نیز براستی دارد.


خرد را پُرگاه ابزاری «سرد» نامیده‌اند زیرا در بسیاری جاها بجای آنکه شورانگیز باشد کس را با واقعیت‌های جهان آشنا میسازد
و واقعیت‌های جهان دردناک و سرد اند. مرگ, پیری, درد و رنج و تنهایی و ... در این جهان باشنده اند و دین و خرافه‌ها سرپوش
آنها. خردورزی نیاز به خودسری و خودباوری بالا دارد تا خردورز پس از آشنایی با واقعیت‌ها خود را نبازد و بکوشد برای هر گرفتاری بجای اندوه‌گساری بیهوده, برونرفت بیابد و بجای نالیدن و باز روی آوری به خرافه‌ یا ابزارهای مغزشویی و قرص‌های روانگردان, چاره‌ بجوید و راهکار براندیشد.