[Mehrbod]

مارش پرگیریک

اینکه چگونه زبان در مارش ما از جهان و چگونگی رخداد رویدادها می‌هَناید (اثر میگذارد)، فراتر از آن میرود که پیش خود گمان میکنیم.
پرگیر (environment) چیزی بیشتر از جهان پیرامون ما نیست. در این نگاه، یک رویداد ساده در پرگیر را میتوان اینگونه دید:

زمانیکه می‌نِپاهیم* یک سنگ از ورای اسپاش به سوی زمین می‌جنبد.

ما این رویداد را اینگونه در مانه‌ی (ذهن) خود میبینیم:

سنگه می‌افتد.
.The stone falls

این شیوه نگرش که در زبان‌های هندواروپایی و پارسی که یکی از آنهاست دیده میشود، اینگونه به نگر ما میاورد که
تنها راه در روشنسازی چنین رویدادی نیز همین باشد. ولی این ناگزیری در بخشش رویداد به "سنگ" و "افتادن" یک پندارِ پوچ بیشتر نیست.

در فَرهود (حقیقت) و تا همین چند دهه پیش بنادرستی اینگونه انگاشته میشود که تنها راهی که میتوان چنین رویدادی را توضیح
داد همین بوده و کمابیش همه زبان‌شناسان درباره‌اش همرای بودند، هر آینه یک استثنا به ما نشان داد که اینچنین نمیباشد!

زبان نوتکا Nootka، که در آبخوست ونکوور Vancouver Island بکار میرود بشیوه سراسر دگرسانی کار میکند. در نوتکا هیچ پنداره‌ای که برابر کارواژه "افتادن"
ما باشد نیست، بجای آن کارواژه‌یِ ویژه‌ای به نام "سنگیدن - to stone" داریم که به جنبشِ سنگ می‌نمارد، که در توضیح رویداد این کارواژه با برواژه "پایین" همراه میشود.

پس رویدادی که ما به "سنگ" و "افتادن" بخش میکنیم، در نوتکا چیزی مانند "[آن] پایین می‌سنگد" در میاید!

• نِپاهستن = to observe