[Kaveh]

کاوه جان این داستان راست است؟

«کوروش کبیر» و «پانته آ»

مهربد گرامی، واقعیت این است که ما جز دو منبع از کوروش نداریم. یکی هرودوت است که سالها بعد از کوروش در
پی مسافرتهایش چیزهایی که از کوروش شنیده بود را گرد آورد و دیگری گزنفون سردار یونانی که او هم ارتباط
مستقیمی با کوروش نداشت بلکه در خدمت کوروش جوان (فرزند داریوش دوم) بود. از نوشته های بازمانده
بومی هم چنین جزییاتی یافت نشده.
بنابر این ما با دو کوروش مواجه هستیم یکی کوروش واقعی که هیچ راهی برای شناخت او جز بررسی
کارهایش و اثراتش شاید نباشد (مگر اینکه در آینده کاووشهای باستان شناسی چیزی نشان دهد که
بتوان روایتهای گزنفون و هرودوت را تایید یا رد کرد.) دیگری کوروش به عنوان یک فرمانروای ایده آل است
که گزنفون به تصویر کشیده. در این میان نمی توان به قطع این داستانها را دارای واقعیت تاریخی دانست
و یا به قطع رد کرد.
اما با بررسی اثرات او در آن دوران است که می توانیم شخصیت کوروش را مجموعا مثبت و افتخار آمیز
بدانیم. به خصوص در ماجرای تصرف بابل ، شاید اگر منشور حقوق بشر کشف نمی شد
این داستانها هم زیر سئوال و به عنوان افسانه های مذهبی تلقی می شدند. از طرفی
دیگر نحوه حکومت و سیستم حکومتی که او بنیان گذاشت همگی نشان از مردی دارای
بصیرت و خرد و دیدی بزرگ منشانه دارد. مجسمه او در پاسارگاد به ما می گوید که او تا
چه حد به چند فرهنگی و تکثر آرا اهمیت می داده است.