دفترچه

پادشکنندگی[sup][aname="rpa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"][[/aname][anchor="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1][/anchor][/sup] - Antifragility

چند گاه درازی است که میخواستم در اینباره جستاری بیاغازم. فلسفه پادشکنندگی که نام آن بِگرایند تاکنون به گوشتان نباید خورده باشد، یکی از برترین و کاربردی‌ترین نگره‌هایی[sup][aname="rpac4fa912d3f6341bcbbacc9b063bfc65f"][[/aname][anchor="pac4fa912d3f6341bcbbacc9b063bfc65f"]2][/anchor][/sup] است که من تا به امروز برخورده‌ام.

نگره پادشکنندگی که بدست اندیشمند همدوره «نسیم نیکولاس طالب» آمیونی نگره‌پردازی[sup][aname="rpaef8d82d7eb264528b5ce1ae1a1ad0233"][[/aname][anchor="paef8d82d7eb264528b5ce1ae1a1ad0233"]3][/anchor][/sup] شده به نگر من یکی از بهترین و بایاترین[sup][aname="rpa9fb79acbd6b04114bad256416777f9e1"][[/aname][anchor="pa9fb79acbd6b04114bad256416777f9e1"]4][/anchor][/sup] ابزارهایی است که برای پیشرفت زندگی خود و همچنین فردای ایران میباید زمینه کارمان سازیم.

این نگره که میتوان آنرا زیرگردآیه‌ی نگره‌های واکافت[sup][aname="rpaca8dad8e27374a7b8d6f5cbebe918ce9"][[/aname][anchor="paca8dad8e27374a7b8d6f5cbebe918ce9"]5][/anchor][/sup] سیستم (a subset of system analysis) برشمرد، به این پاسخ میدهد که در زندگی:


به سخن دیگر، هنگام رویارویی با رویدادهایی که دانشمان کاستی دارد، و یا بسادگی نمیتوانیم از چون و چم رویداد سر دربیاوریم، چه رویکردی را بگزینیم.
واپسین کتاب «نیکولاس طالب» که همین هفته دیگر (27 نوامبر) با همین نام بدست چاپخانه پنگوئن پخش میشود، از انگشت‌شمار کتابهایی است که من نزدیک به یک سالی است با شور و انگیزه هر چه بیشتر انتظارش را میکشم!



دو کتاب پیشین نیکولاس طالب که درباره همین فرهَــشت (موضوع) هستند، ولی با نگرش از کُنج‌های گوناگون بچینش:

1. Fooled by Randomness: The Hidden Role of Chance in Life and in the Markets
   
2. The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable
   

میباشند که این دو، و بویژه کتاب دوم وی «سیاه‌ قوی قوی سیاه» که او را در تراز جهانی شناساند، هر چه بیشتر و دقیقتر پیرامون پرسمان «چه کنیم زمانیکه نمیدانیم چه میگذرد» نوشته شده‌اند؛ شیوه نگارش هر دو کتاب نیز بسیار گرم و دلنشین بوده و با داستانگویی از زبان[sup][aname="rpac88c2d6dc38e49fe80b6ed0499dae320"][[/aname][anchor="pac88c2d6dc38e49fe80b6ed0499dae320"]6][/anchor][/sup] چهره‌های جورواجور گیرای آن، به داستان‌های همروندش میپردازد.


در باب ستایش نویسنده تنها میتوانم این را بگویم که این دو کتاب و بویژه یکمی، برای من آن اندازه گیرا بوده‌اند که شاید[sup][aname="rpa35dc2495cf34442c95647338fd9eabd6"][[/aname][anchor="pa35dc2495cf34442c95647338fd9eabd6"]7][/anchor][/sup] بیش از ده باری هر کدام
را نیوشیده[sup][aname="rpa407f6bcb7568471abee85bacf9d86177"][[/aname][anchor="pa407f6bcb7568471abee85bacf9d86177"]8][/anchor][/sup] (گوش داده) و هر بار نیز خوشی برده باشم! هر دو کتاب همواره روی iPod من بوده و براستی از خواندن/نیوشیدن آنها سیر نمیشوم.


هرآینه، پادشکنندگی[sup][aname="rpa201ef54060e548f0bb9677cb9754c24b"][[/aname][anchor="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1][/anchor][/sup] چیست و چرا و چه هنودی[sup][aname="rpa4358d8e54ea247b6abb2dfefca24c144"][[/aname][anchor="pa201ef54060e548f0bb9677cb9754c24b"]9][/anchor][/sup] (اثری) در زندگی ما دارد.

برای پاسخ به آن میتوانیم از شیوه‌ای سود ببریم که «نسیم» خود در آغاز کتاب آورده و آن نیز پرسیدن این از خود است که:


آنچه در پاسخ به پرسش بالا به ذهن بسیاری میاید، اگر پارسی زبان[sup][aname="rpac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c"][[/aname][anchor="pac88c2d6dc38e49fe80b6ed0499dae320"]6][/anchor][/sup] باشید واژه‌ای چون «سِـتَپر[sup][aname="rpaad3a3cd47fc048e2add3ea139580376b"][[/aname][anchor="pa4358d8e54ea247b6abb2dfefca24c144"]10][/anchor][/sup]» یا عربی آن «محکم» و یا ناشکننده/نشکستنی میباشد.

در اینجا طالب به این لغزش اندیشیک می‌نمارد که اگر همین پرسش را بگونه‌ دیگری بکنیم، برای نمونه:


کمتر کسی آنرا «یکسان‌انگاری» یا «بی‌تفاوتی» می‌نامد، بساکه پادواژه‌ی درستی که به ذهن میاید «بیزاری» یا «نفرت»
است. بهمین ریخت، پادواژه (متضاد) «شکننده» نیز «ستبر» یا «ناشکننده» نبوده، که «پاد-شکنندگی[sup][aname="rpa83c5b37345b94fa7a1ffcbf94a2b9675"][[/aname][anchor="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1][/anchor][/sup]» خواهد بود.


با این نگرش ما در دسته‌بندی یک سامانه[sup][aname="rpa093ff1a2a1214c9f83673a01b833372c"][[/aname][anchor="pac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c"]11][/anchor][/sup] خواهیم داشت:


در اینجا نخستین پرسشی که به ذهن بیاید شاید[sup][aname="rpa895b149543c9492787bb1aeb7d8c6fc6"][[/aname][anchor="pa35dc2495cf34442c95647338fd9eabd6"]7][/anchor][/sup] این باشد که آیا چنین سیستم‌هایی، سیستم‌هایی که از تنش و تکانش سود ببرند - آیا براستی هستی دارند؟

نسیم در یکی از گفتگو‌های خود میگوید که پیش از برساختن (coining) واژه پاد-شکنندگی[sup][aname="rpa9ad5631016044d9cb7d9dde3171c589b"][[/aname][anchor="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1][/anchor][/sup] آنرا بسختی می‌دریافته، چرا که در نبود واژه‌ای
که بتوان ذهن را پیرامون آن اندیشاند، پنداره‌ها[sup][aname="rpa7d6dab0174934a05950c316ed6fa1ab3"][[/aname][anchor="pa83c5b37345b94fa7a1ffcbf94a2b9675"]13][/anchor][/sup] بآسانی از ما میگریزند. خوانندگان شاید با جُـستار کارکرد زبان[sup][aname="rpa7b7aafb7a7e84758aee3a9b74c130ec0"][[/aname][anchor="pac88c2d6dc38e49fe80b6ed0499dae320"]6][/anchor][/sup] در اندیشه آشنایی داشته باشند که
درست پیرامون همین بوده و یکی از نمونه‌های برشمردنی زیبا و اندیش‌برانگیز آن این باشد که یونانیان باستان واژه‌ای برای «آبــی» نداشته‌اند،
هنگامیکه بی هیچ شکی توانایی "دیدن" رنگ آبــی را داشته‌‌اند!
از یاد نبریم که آسمان و دریایی که بیشترین[sup][aname="rpa042f123459af498cb19671111aafadf5"][[/aname][anchor="pa093ff1a2a1214c9f83673a01b833372c"]14][/anchor][/sup] جا را گرفته‌اند خود آبی هستند!!

پس با در ذهن داشتن واژه و این نگرش و دسته‌بندی سامانگان، ما کم کم میتوانیم پادشکنندگی[sup][aname="rpa2870f3563cf94e16abfb963a985fc6a6"][[/aname][anchor="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1][/anchor][/sup] را در سیستم‌های
پیرامون خود ببینیم، بویژه در فراگیرترین آنها که همان سامانه‌های[sup][aname="rpa668839006eab441e8fb33ff9b48b2cfc"][[/aname][anchor="pac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c"]11][/anchor][/sup] زنده و زیستیک مانند[sup][aname="rpa50db127e7e9740ffa0026c0827e9fae3"][[/aname][anchor="pa247e0e5a53824c41990b4d4b660e09d2"]15][/anchor][/sup] کالبد خود ما باشند:

همه ما در ترازی نیمه‌خودآگاه از این آگاهیم که تنش یا stress برای کالبد ما و هتا مغز ما خوب است. ورزش کالبد که چیزی بیشتر از تنشزاییِ ماهیچه‌ها نیست
و برزش مغز که همان اندیشیدن و چیستان و شترنگ و .. باشد را همه ما دستکم روزی یکبار میشنویم و به ما گفته میشود که برایمان خوب و خواستنی است.

در انگلیسی زبانزد «Use it or Lose it - کار ببَر یا بِبازش» بزیبایی هر چه بیشتر این پدیده پادشکننگی[sup][aname="rpa29d1463f3d814356a3de1e9f1d50dc45"][[/aname][anchor="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1][/anchor][/sup] را در ما و جانداران توضیح میدهد.

پس به سخن دیگر، سامانه‌های[sup][aname="rpabad72bb0f4d74feba5fefcb38fe192d2"][[/aname][anchor="pac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c"]11][/anchor][/sup] پادشکننده[sup][aname="rpacb13ec432f4346d6999d59736ef505b0"][[/aname][anchor="paad3a3cd47fc048e2add3ea139580376b"]12][/anchor][/sup] مانند[sup][aname="rpab6a8bfac8d004272998ff393c63c10e4"][[/aname][anchor="pa247e0e5a53824c41990b4d4b660e09d2"]15][/anchor][/sup] کالبد آدمی، نه تنها از تنش و آسیب تا یک مرز ویژه‌ای آسیب ندیده، که از آن سود نیز میبرند.


برای به یاد داشتن دگرسانی[sup][aname="rpa804f377c6058405fb5a67581246ee160"][[/aname][anchor="pa7d6dab0174934a05950c316ed6fa1ab3"]18][/anchor][/sup] میان کوژ (خوب) و کاو (بد) میتوان آنرا بریخت زیر ویرید[sup][aname="rpa8ff9fdc74ebf4dcbaedc057b1078e007"][[/aname][anchor="pa7b7aafb7a7e84758aee3a9b74c130ec0"]19][/anchor][/sup]:


چنین چیزی در سامانه‌های[sup][aname="rpaf76e33a32dce49dda796ad8b2e0ee4f7"][[/aname][anchor="pac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c"]11][/anchor][/sup] دست‌ساز آدمی و خودکار بسیار کمتر یافت میشود. سامانه‌های افزارواره‌ای (mechanical) درریخت معمول خود شکننده میباشند - هر چه بیشتر
کار بیشتر بکشید می‌فَـرسایند[sup][aname="rpa44f89db62ffc4fb7833b8185500099c5"][[/aname][anchor="pa042f123459af498cb19671111aafadf5"]20][/anchor][/sup] - و در بهترین ریخت خود سـتبر هستند: هر چه کار بکشید فرسوده نمیشوند (یا فرسایش چشمپوشیدنی دارند)، ولی سودی هم از کار بیشتر نمیبرند.


تا دنبال شود ...


----
[aname="pa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5"]1[/aname]. ^ [anchor=rpa9ddb91bb155244d19312d747429ff7d5]آ[/anchor] [anchor=rpa201ef54060e548f0bb9677cb9754c24b]ب[/anchor] [anchor=rpa83c5b37345b94fa7a1ffcbf94a2b9675]پ[/anchor] [anchor=rpa9ad5631016044d9cb7d9dde3171c589b]چ[/anchor] [anchor=rpa2870f3563cf94e16abfb963a985fc6a6]ر[/anchor] [anchor=rpa29d1463f3d814356a3de1e9f1d50dc45]ژ[/anchor] Pâdšekanandegi|| پادشکنندگی: دربرابر شکننده; چیزیکه از زنش سود میبرد ϢEn Antifragility
[aname="pac4fa912d3f6341bcbbacc9b063bfc65f"]2[/aname]. [anchor=rpac4fa912d3f6341bcbbacc9b063bfc65f]^[/anchor] Negare|| نگره: فرضیه ϢEn Theory
[aname="paef8d82d7eb264528b5ce1ae1a1ad0233"]3[/aname]. [anchor=rpaef8d82d7eb264528b5ce1ae1a1ad0233]^[/anchor] Negarepardâxtan|| نگرهپرداختن: نگره‌پرداختن; نگره ساختن; نگره دادن To theorize
[aname="pa9fb79acbd6b04114bad256416777f9e1"]4[/aname]. [anchor=rpa9fb79acbd6b04114bad256416777f9e1]^[/anchor] Bâyi|| بایی: +; مثبت Positive
[aname="paca8dad8e27374a7b8d6f5cbebe918ce9"]5[/aname]. [anchor=rpaca8dad8e27374a7b8d6f5cbebe918ce9]^[/anchor] Vâkâftan (vâ+kâftan)|| واکافتن: تجزیه و تحلیل ϢEn To analyze
[aname="pac88c2d6dc38e49fe80b6ed0499dae320"]6[/aname]. ^ [anchor=rpac88c2d6dc38e49fe80b6ed0499dae320]آ[/anchor] [anchor=rpac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c]ب[/anchor] [anchor=rpa7b7aafb7a7e84758aee3a9b74c130ec0]پ[/anchor] Zâb|| زاب: صفت; فروزه ϢEn, Dehxodâ Attribute; adjective
[aname="pa35dc2495cf34442c95647338fd9eabd6"]7[/aname]. ^ [anchor=rpa35dc2495cf34442c95647338fd9eabd6]آ[/anchor] [anchor=rpa895b149543c9492787bb1aeb7d8c6fc6]ب[/anchor] Šâyand|| شایند: ممکن ϢEn Possible
[aname="pa407f6bcb7568471abee85bacf9d86177"]8[/aname]. [anchor=rpa407f6bcb7568471abee85bacf9d86177]^[/anchor] Niyušidan|| نیوشیدن: گوش فرا دادن To listen
[aname="pa201ef54060e548f0bb9677cb9754c24b"]9[/aname]. [anchor=rpa4358d8e54ea247b6abb2dfefca24c144]^[/anchor] Hanud|| هنود: اثر, تاثیر Effect
[aname="pa4358d8e54ea247b6abb2dfefca24c144"]10[/aname]. [anchor=rpaad3a3cd47fc048e2add3ea139580376b]^[/anchor] Setapr|| ستپر: محکم; ستبر; قطور Dehxodâ Robust
[aname="pac363e9ba8cf3483e877fe791249a396c"]11[/aname]. ^ [anchor=rpa093ff1a2a1214c9f83673a01b833372c]آ[/anchor] [anchor=rpa668839006eab441e8fb33ff9b48b2cfc]ب[/anchor] [anchor=rpabad72bb0f4d74feba5fefcb38fe192d2]پ[/anchor] [anchor=rpaf76e33a32dce49dda796ad8b2e0ee4f7]چ[/anchor] Sâmâne|| سامانه: سیستم; سامانه; منظومه ϢEn System
[aname="paad3a3cd47fc048e2add3ea139580376b"]12[/aname]. ^ [anchor=rpa247e0e5a53824c41990b4d4b660e09d2]آ[/anchor] [anchor=rpacb5e9e438c2742bd96ee525627ef3629]ب[/anchor] [anchor=rpacb13ec432f4346d6999d59736ef505b0]پ[/anchor] Pâdšekanande|| پادشکننده: دربرابر شکننده; چیزیکه از زنش سود میبرد ϢEn Antifragile
[aname="pa83c5b37345b94fa7a1ffcbf94a2b9675"]13[/aname]. [anchor=rpa7d6dab0174934a05950c316ed6fa1ab3]^[/anchor] Pendâre|| پنداره: مفهوم ϢEn Concept
[aname="pa093ff1a2a1214c9f83673a01b833372c"]14[/aname]. [anchor=rpa042f123459af498cb19671111aafadf5]^[/anchor] Bayuseš|| بیوسش: چشمداشت Expectation
[aname="pa247e0e5a53824c41990b4d4b660e09d2"]15[/aname]. ^ [anchor=rpa50db127e7e9740ffa0026c0827e9fae3]آ[/anchor] [anchor=rpab6a8bfac8d004272998ff393c63c10e4]ب[/anchor] Mânandeš (mânand+eš)|| مانندش: شبیه‌سازی شده ϢEn Simulation
[aname="pa895b149543c9492787bb1aeb7d8c6fc6"]16[/aname]. [anchor=rpa41a9b91d94174a79926638fd2c52b88a]^[/anchor] Kuž|| کوژ: محدب ϢEn Convex
[aname="pa9ad5631016044d9cb7d9dde3171c589b"]17[/aname]. [anchor=rpa6291e5c176c948bc80043f0a6ef7fb4c]^[/anchor] Kâv|| کاو: مقعر ϢEn Concave
[aname="pa7d6dab0174934a05950c316ed6fa1ab3"]18[/aname]. [anchor=rpa804f377c6058405fb5a67581246ee160]^[/anchor] Degarsâni|| دگرسانی: تفاوت Difference
[aname="pa7b7aafb7a7e84758aee3a9b74c130ec0"]19[/aname]. [anchor=rpa8ff9fdc74ebf4dcbaedc057b1078e007]^[/anchor] Vir|| ویر: حافظه; یاد; Memory
[aname="pa042f123459af498cb19671111aafadf5"]20[/aname]. [anchor=rpa44f89db62ffc4fb7833b8185500099c5]^[/anchor] Farsudan (far+sudan)|| فرسودن: بسیار سودن; کم کم نابودن کردن/شدن To tire; wear out

:e405:

نقل قول:The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable

این توی لیست انتظار کتاب های شک گرایانم بود،هنوز وقت نکردم بخونش:)

موضوعی بسیار جالب به نظر می‌رسد و به راستی من تاکنون هرگز به آن نیاندیشیده بودم، و حتی در خود توان تصور چیز پادشکننده را نمی‌یابم!
در نگاه اول به نگر رویکردی دیالکتیک به جهان تجارت سرمایه‌داری می‌آید.. باید بیشتر درباره‌ی آن خواند..

undead_knight نوشته: این توی لیست انتظار کتاب های شک گرایانم بود،هنوز وقت نکردم بخونش:)

make time!

زمان بساز گرامی!!

Ouroboros نوشته: موضوعی بسیار جالب به نظر می‌رسد و به راستی من تاکنون هرگز به آن نیاندیشیده بودم، و حتی در خود توان تصور چیز پادشکننده را نمی‌یابم!
در نگاه اول به نگر رویکردی دیالکتیک به جهان تجارت سرمایه‌داری می‌آید.. باید بیشتر درباره‌ی آن خواند..

آری، نسیم طالب یکی از برگزیدگان بزرگ همدوره ماست که شوربختانه در اِسپاش پارسی‌زبان در گمانمی بدی به سر میبرد. من نمیدانم انیرانی‌ها از ما باهوش‌تر
شده‌اند یا ما بدجور درجا میزنیم، چراکه درسته که ایده‌ها و نگره‌های خوب خودبه‌خود جا نمی‌افتند، ولی این نگره «سیاه‌قوی» شانسی یا هر
جور دیگری در سراسر جهان سروسدا به پا کرده و هتا پایین میتوانید گفتگوهای چندباره نخست وزیر انگلیس «دیوید کامرون» با
نسیم را ببینید که میکوشند این پنداره‌ی پادشکنندگی را در زیرساختارهای همبودین/سیاسی کشورهایشان پی‌ریزی کنند:

YouTube - David Cameron in conversation with Nassim Taleb


آنگاه همه چیزی که من روی گوگل پارسی درباره «نسیم نیکولاس طالب» یافتم یکی دادن فَـرنام بسیار نابخردانه "پیشگو(=oracle!)" بجای "پیشبین(=forecaster)"
به وی بود، گویا پسرفت زبانی ما را خرفت کرده باشد که دگرسانی میان پیشگویی (prophecy) و پیشبینی (prediction) را هم دیگر نمیدانیم:



و درباره پادشکنندگی هم چنانکه بالا نگارگان را گذاشتم، هیچ برآیه‌ای نیست، مگر همین جُستار که کم کم دارد درون برآیگان میشود!

سه‌تایی

[table]
[tr][td][/td][td]شکننده[/td][td]سـِتَپر (محکم)[/td][td]پادشکننده[/td][/tr]
[tr]
[td]زیستیک و سامانه‌های بازرگانی[/td]
[td]راندمان (Efficiency)[/td]
[td]افزونگی (Redundancy)[/td]
[td]پَستی‌گِرایی؟ Degeneracy (Functional Redundancy)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]دانش/فند‌آوری[/td]
[td]پژوهش آماجمند (هدفمند)[/td]
[td]پژوهش سودجویانه (Opportunistic)[/td]
[td]ور‌رفتن پرتکاپو[/td]
[/tr]
[tr]
[td]سامانه‌های سیاسی[/td]
[td]تک ملیتی (nation-state)؛ آژگاهیده (مرکزی شده)[/td]
[td][/td]
[td]شهر‌شهری (city-state) - آناژگاهیده (بیمرکزی شده)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]شناخت[/td]
[td]بینشمندی (معرفت)[/td]
[td]فندیک (Techne)[/td]
[td][/td]
[/tr]
[tr]
[td]دانایی[/td]
[td]آکادمیا[/td]
[td]دانشوَری (Erudition)[/td]
[td][/td]
[/tr]
[tr]
[td]اندیشمندان[/td]
[td]پلاتو، ارستو، اِبن‌رشد[/td]
[td]ویتگنشتاین، نیچه، پاپر، مندوتوس، هایک[/td]
[td]هیچکس[/td]
[/tr]
[tr]
[td]اخلاقیات (ارستویی)[/td]
[td]ناتوان[/td]
[td]توانگر[/td]
[td]سترگ[/td]
[/tr]
[tr]
[td]فـَرگُزیـنی (تصمیم گیری)[/td]
[td]ترزالیک (ترزال-استوار)[/td]
[td]یافتیک-استوار[/td]
[td]یافتیک‌های کوژ[/td]
[/tr]
[tr]
[td]نـاموری (پیشه‌ای)[/td]
[td]آکادمیک، مدیریت اجرایی، پـاپ (کلیسا)، اسقف، سیاستمدار[/td]
[td]نامه‌بَر، راننده بارکش، راهنمای قطار[/td]
[td][/td]
[/tr]
[tr]
[td]پزشکی[/td]
[td]درمان افزایشک (دارودهی)[/td]
[td][/td]
[td][/td]
[/tr]
[tr]
[td]ناموری (رسته)[/td]
[td]رسته میانه (طبقه متوسط)[/td]
[td]کم‌دستمزد‌ترینها[/td]
[td]برگزین‌سالاری (نخبه‌سالاری)، پول خانوادگی (old money) [/td]
[/tr]
[tr]
[td]فلسفه/دانش[/td]
[td]خردگرایی (Rationalism)[/td]
[td]آروین‌گرایی (Empiricism)[/td]
[td]شک‌گرایی، آروین‌گراییِ کاهنده[/td]
[/tr]
[tr]
[td]دارایی[/td]
[td]گزینه کوتاه (short option)[/td]
[td][/td]
[td]گزینه بلند (long option)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]شناخت[/td]
[td]شناخت بایی (+)[/td]
[td]شناخت نایی (-)[/td]
[td]هنر[/td]
[/tr]
[tr]
[td]افسانه‌شناسی[/td]
[td]Damocles[/td]
[td][/td]
[td]Hydra[/td]
[/tr]
[tr]
[td]ادبســار (ادبیات)[/td]
[td]رایاخوان (E-reader) [/td]
[td]کتاب[/td]
[td]گفتاری (آیین زبانیک)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]سوداگری (business)[/td]
[td]صنعت[/td]
[td]سوداگری‌های کوچک (Small Business)[/td]
[td]هُنروَر[/td]
[/tr]
[tr]
[td]خوراک[/td]
[td]کمپانی‌هایی خوراکی[/td]
[td][/td]
[td]رستوران‌ها[/td]
[/tr]
[tr]
[td]دارایی[/td]
[td]بدهی[/td]
[td]برابری[/td]
[td]سرمایه‌گذاریِ یارا (Venture Captial)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]دارایی[/td]
[td]بدهی همگانی [/td]
[td]بدهی خودین بی رهایی (with no bailout)[/td]
[td][/td]
[/tr]
[tr]
[td]هـام (general)[/td]
[td]بزرگ[/td]
[td]کوچک ولی کارویژه[/td]
[td]کوچک ولی ناکارویژه (not specialized)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]دارایی[/td]
[td]بانک‌ها[/td]
[td]پوشش سرمایه (برخی)[/td]
[td]پوشش سرمایه (برخی)[/td]
[/tr]
[tr]
[td]سوداگری[/td]
[td]دشواریِ نمایندگی[/td]
[td][/td]
[td]مدیریت آیینیک (principal opearted)[/td]
[/tr]
[/table]



The Triad http://www.fooledbyrandomness.com/notebook.html

نقل قول:make time!

زمان بساز گرامی!!

فعلا که ژن خودخواه داوکینز و چندتا کتاب راسل رو توی لیستم دارم،کلا نت من رو تنبل میکنه:))

پاد شکننده یه چیزی هست مثل خاصیت قالی کرمان؟ :D

shirin نوشته: پاد شکننده یه چیزی هست مثل خاصیت قالی کرمان؟ :D

منهم دقیقا همینرا از آن فهمیدم.

shirin نوشته: پاد شکننده یه چیزی هست مثل خاصیت قالی کرمان؟ :D

Ouroboros نوشته: منهم دقیقا همینرا از آن فهمیدم.

یکی یکی باز میکنیم، من بر پاد نویسنده بجای زیر-به-بالا از زبر-به‌-پایین روشنگری کردم.


در نمونه‌های برشمرده داریم:

[table]
[tr][td][/td][td]شکننده[/td][td]سـِتَپر[sup][aname="rpa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269"][[/aname][anchor="pa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269"]1][/anchor][/sup] (محکم)[/td][td]پادشکننده[sup][aname="rpaa2c06ca52c8a48b28db781879ded0c0e"][[/aname][anchor="paa2c06ca52c8a48b28db781879ded0c0e"]2][/anchor][/sup][/td][/tr]
[tr]
[td]دانش/فند‌آوری[/td]
[td]پژوهش آماجمند[/td]
[td]پژوهش سودجویانه (Opportunistic)[/td]
[td]ور‌رفتن پرتکاپو یا Aggressive Tinkering[/td]
[/tr]
[/table]

اینها سه رویکرد گوناگون در پژوهش‌های دانشیک هستند. "پژوهش‌های آماجمند" پژوهش‌هایی هستند که آماج[sup][aname="rpa9866dd5b97d34d0883169b199e44cfdf"][[/aname][anchor="pa9866dd5b97d34d0883169b199e44cfdf"]3][/anchor][/sup] ویژه‌ای را دنبال میکنند. برای نمونه پژوهشگاهی که
همه انرژی خود را روی یافت نوش‌داروی چنـگار (سرطان) میگذارد دارد یک پژوهش آماجمند می‌انجامد: یافت نوش‌داروی چنگار

هر آینه، پژوهشگر(انی) که آماج ویژه‌ای را دنبال نمیکند، ولی با چشمان باز به پرگیر[sup][aname="rpa0004b9b334ab4d078a8b66b23a416fb7"][[/aname][anchor="pa0004b9b334ab4d078a8b66b23a416fb7"]4][/anchor][/sup] (environment) نگریسته و به دنبال هر چیزی میگردد که در آن سودآوری ببیند، دارد یک "پژوهش سودجویانه" می‌انجامد.

یکمی شکننده است، چرا که داته‌های مـاتیک (قانون‌های مادی[sup][aname="rpadd103bb8d90c431080982888c1018366"][[/aname][anchor="padd103bb8d90c431080982888c1018366"]5][/anchor][/sup]) اینگونه دستور میدهند. همه گـِرایند‌ها[sup][aname="rpa5fc86c108a2f4dd5a4d9645ba75566f3"][[/aname][anchor="pa5fc86c108a2f4dd5a4d9645ba75566f3"]6][/anchor][/sup] (احتمالها) بر پاد شما هستند که بتوانید دقیقا درمان چنگار را دربیاورید.

رویکرد دوم ناشکننده یا robust است، چرا که شما نیازی نیست «دقیقا» یک چیز ویژه‌ای را راهکاریابی کنید، پژوهشگران ما با
نگرش به هر چیزی که سودآوری داشت و سرانجام گزینش یکی از آنها، رویش انرژی و زمان سرمایه‌گذاریده و برداشت آنرا نیز خواهند کرد.
این رویکرد ناشکننده یا سـِتَپر[sup][aname="rpa009d5502fe67497e8cc797d6205a7bca"][[/aname][anchor="pa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269"]1][/anchor][/sup] است، زیرا همواره چیزهای بسیاری برای پژوهش داریم و گِرایند (احتمال) اینکه شما از میان چند هزار دشواری یک دشواری
بیابید که راهکار آن برایتان دستیافتنی و آسان[sup][aname="rpae114bc0fc1fa42a3a964bc42e99c822d"][[/aname][anchor="pa009d5502fe67497e8cc797d6205a7bca"]7][/anchor][/sup] باشد بسیار بسیار بیشتر از یکمی است، ولی سودآوری ویژه‌ای هم از وَرتَـندگی[sup][aname="rpac7e4e7bbe13b44739587959f7a76955c"][[/aname][anchor="pae114bc0fc1fa42a3a964bc42e99c822d"]8][/anchor][/sup] یا variability این دشواری‌های گوناگون پژوهشیک نمیبرید.


سرانجام واپسین رویکرد را داریم که من ترزبان «وررفتن پرتکاپو» برای Aggressive Tinkering را به آن دادم. در این شیوه، شما
بمانند رویکرد دوم یا پژوهش سودجویانه پیش میروید، ولی انرژی خودتان را روی چیزهای گوناگون بسیاری می‌پخشانید[sup][aname="rpa68c8275e3bd2470785aaedf8cd3568d8"][[/aname][anchor="pac7e4e7bbe13b44739587959f7a76955c"]9][/anchor][/sup].
در پژوهش سودجویانه، شما نخست یک چیز یافته و سپس همه انرژی خودتان را روی آن بُردید، در اینجا شما چند چیز
میابید و انرژی خودتان را نیز روی آنها می‌پخشانید -> ورتندگی چیزها (= گوناگونی دشواری‌ها برای پژوهش) برای شما سودآورند؛ شما افزونگی (redundancy) دارید و تنها می‌بسندد یکی از پژوهش‌های شما کار کرده تا کارتان بگیرد.

سرمایه‌گذاران یارا یا Venture Capitalists درست از همین ویژگیِ پژوهش‌های سودجویانه
بهره‌بری نموده و با سرمایه‌گذاری روی چندین پروژه همزمان، با پا گرفتن یکی از آنها سرمایه خود را می‌افزایند.






نمونه‌ای دیگر از سیاهه:
[table]
[tr][td][/td][td]شکننده[/td][td]سـِتَپر[sup][aname="rpaa547d769d15e4511a712e961458d1d51"][[/aname][anchor="pa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269"]1][/anchor][/sup] (محکم)[/td][td]پادشکننده[sup][aname="rpa97b5f9fc6b644881b49cb3c23118b906"][[/aname][anchor="paa2c06ca52c8a48b28db781879ded0c0e"]2][/anchor][/sup][/td][/tr]
[tr]
[td]فـَرگُزیـنی (تصمیم گیری)[/td]
[td]ترزالیک[sup][aname="rpa440cbc9e0fed46739617a496af202ff3"][[/aname][anchor="pa68c8275e3bd2470785aaedf8cd3568d8"]10][/anchor][/sup] (ترزال-استوار)[/td]
[td]یافتیک-استوار[/td]
[td]یافتیک‌های[sup][aname="rpad0910c97d9b84e339b5a4e9416428ec4"][[/aname][anchor="paa547d769d15e4511a712e961458d1d51"]11][/anchor][/sup] کوژ[sup][aname="rpa6a15381946de4a56b99ba1e6e8a1c54b"][[/aname][anchor="pa97b5f9fc6b644881b49cb3c23118b906"]12][/anchor][/sup][/td]
[/tr]
[/table]

در فرایند فرگزینی ما رویکردهایی داریم که بر پایه‌ی ترزال‌هایمان (models) استوار هستند. شما از دشواری (مشکل) خود یک تَرزال (نمونه، مدل) ساخته و سپس برای آن
ترزال راهکار میابید؛ در این پیک کمی به آن پرداخته‌ایم: راهکاریابی - Problem Solving


داته‌های یافتیک (Heuristic Rules) ولی چه هستند؟


نقدی بر نظریه داروین - فلسفه و منطق - هم میهن

Mehrbod نوشته: دانسته یا قانون‌های یافتیک[sup][aname="rpa0ed0b78a59a548e4bab81eb6b131a7b6"][[/aname][anchor="paa547d769d15e4511a712e961458d1d51"]11][/anchor][/sup] قانون‌هایی هستند که با هزینه سنگین رایانش میشوند، ولی به فرآیند فرگزینش (تصمیم گیری) بی‌اندازه تندا میدهند.

برای نمونه زمانیکه یک بیمار به اتاق اورژانس برده میشود پزشک با پرسش و انجام چند آزمایش[sup][aname="rpa0ef0ebed623447219b7ccba4cbc9bd85"][[/aname][anchor="pa440cbc9e0fed46739617a496af202ff3"]13][/anchor][/sup] ساده و تطابق آنها با یک برگه دستورکار میتواند در کمترین زمان بفهمد که وضعیت بیمار آیا بحرانی است یا نه:

• آیا بیمار تبی بالاتر از X دارد؟
  • اگر آری، آیا بیمار بیماری Y را هم دارد؟
    • اگر داشت، پس بحرانی است.
  …
  
  

دانش اینکه "اگر «تب بالاتر از X + بیماری Y» با هم بود وضعیت بیماری بحرانی است" را ما یکبار و با هزینه سنگین آزمایش و آمارگیری گسترده بدست میاوریم، ولی پس از دانستن/یافتن آن دیگر به بازرایانی[sup][aname="rpa3eeedf310e1245f18ff9c16ae31d8cf3"][[/aname][anchor="pad0910c97d9b84e339b5a4e9416428ec4"]14][/anchor][/sup] نیازی نبوده و کمابیش همواره درست کار میکند.

نکته در اینجاست که:


یک تَرزال چیزی بیشتر از یک نمونه ساده و کاسته شده از فَربود (واقعیت) بیرونی نیست. ترزالش فربود نه کار آسانی
است و نه همیشه شدنی.
در بیشتر زمینه‌های دانش شما دست‌بالا میتوانید یک تَرزال پَرسون[sup][aname="rpa94a4ea4c6330487ca53a383dd672e5ca"][[/aname][anchor="pa0ed0b78a59a548e4bab81eb6b131a7b6"]16][/anchor][/sup] (precise model) از فربود ترزالیده و سپس روی آن راهکار بیابید.

در اینجا باز هم داته‌های ماتیک (قانون‌های مادی[sup][aname="rpa79a7360a9c2548be91f275a86391f0d5"][[/aname][anchor="padd103bb8d90c431080982888c1018366"]5][/anchor][/sup]) بر پاد شما هستند:

داته‌های یافتیک[sup][aname="rpa49272cca90354b0cbc60302f6a1b88ca"][[/aname][anchor="paa547d769d15e4511a712e961458d1d51"]11][/anchor][/sup] در سوی دیگر - این یکی هم در اِسپاش[sup][aname="rpaa945ee5e403e499f8e5b20d58fc8f086"][[/aname][anchor="pa0ef0ebed623447219b7ccba4cbc9bd85"]17][/anchor][/sup] پارسی‌زبان هیچ نامی از آن برده نمیشود - چنانکه بالا
گفتیم از رایانش سنگین بدست میایند ولی در کمابیش همه‌ی زمانها کار میکنند؛ این دسته
از داته‌ها بسختی بدست میایند ولی با یکبار بدست آوردن آنها نیازی به بازرایانش[sup][aname="rpa3490d0c046bb4426b5147e446e4ab2d4"][[/aname][anchor="pad0910c97d9b84e339b5a4e9416428ec4"]14][/anchor][/sup] هم نداریم.

نکته‌های که پیرانِ ما در ریخت آروین‌های[sup][aname="rpad9317e3185dc4705ac495adfb6e418b4"][[/aname][anchor="pa3eeedf310e1245f18ff9c16ae31d8cf3"]18][/anchor][/sup] زندگی خود میگویند بسیار زمانها از گونه یافتیک هستند: «فرزندم در زندگی هرگز خودتو بدهکار کسی نکن»

این یک مهاد[sup][aname="rpab122a06ef19340aaab551b01c72e8038"][[/aname][anchor="padd103bb8d90c431080982888c1018366"]5][/anchor][/sup] یافتیک است که در گذر هزاره‌های دور، از آموزه‌های زرتشت گرفته تا جاهای دیگر از نیاکانمان
زبان[sup][aname="rpa15815be8170f4c88b172721fb5489ae5"][[/aname][anchor="pa91d7f67dc77a4c518b2cab8765984380"]19][/anchor][/sup] به زبان به ما رسیده و چکیده آروین آنهاست که زیر وام رفتن دیگران هرگز برآیند (نتیجه) خوشی دربر ندارد.


پس بمانند دیگر نمونه‌ها، رویکرد شکننده رویکردی است که ترزال-استوار است، چرایی شکنندگی آنرا بالا روشنیدیم.

رویکرد ناشکننده یا سـِتَپر،[sup][aname="rpa79516be435954399abc214a562f5e7a2"][[/aname][anchor="pa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269"]1][/anchor][/sup] یافتیک-استوار است. این رویکرد گفتیم از آروینِ سخت‌رایانش بدست آمده ولی همچنان پادشکننده[sup][aname="rpa8e80e5eea9294a29bf107214337ed425"][[/aname][anchor="paa2c06ca52c8a48b28db781879ded0c0e"]2][/anchor][/sup]
نیست، چرا که در رویارویی با ورتندگی[sup][aname="rpa7d2494e75fb1445ab7abeff966b66e53"][[/aname][anchor="pae114bc0fc1fa42a3a964bc42e99c822d"]8][/anchor][/sup] (variability) نمی‌سودآورد. این یافتیک‌ها[sup][aname="rpa76593d309b7343819b76011f6f9215cb"][[/aname][anchor="paa547d769d15e4511a712e961458d1d51"]11][/anchor][/sup] تنها از آسیبمندی شما پیشگیری کرده و
نمیگذارند شکننده باشید، ولی سودآوریِ ویژه‌ای ندارند.


رویکرد پادشکننده در اینجا ولی «یافتیک‌های کوژیک[sup][aname="rpa79c88c6b168a4056a2f365d9bec5b668"][[/aname][anchor="pad3d094aae0fa4fddbc4cc777b8d42efd"]20][/anchor][/sup]» یا همان «یافتیک‌های کوژ[sup][aname="rpa4d2a9d985ac24b59a71d52b853833526"][[/aname][anchor="pa97b5f9fc6b644881b49cb3c23118b906"]12][/anchor][/sup]» میباشند که
نه تنها شما را ناشکننده نموده که در کنار آن سودآورند: سودِ دست‌بالا، زیانِ دست‌پایین.

شاید[sup][aname="rpa7d7142a1a9954cb1bddb80f0aeb3a046"][[/aname][anchor="pa94a4ea4c6330487ca53a383dd672e5ca"]21][/anchor][/sup] یک نمونه از یافتیک کوژ رویکرد «هرگز سختکاری نکن» در زندگی باشد.
این رویکرد نه تنها از خستگی و دلزدگی شما در کار کردن پیشگیری میکند (بخشِ ناشکنندگی) که در بلند-زمان به
تَوان‌مایه‌‌ی هوشیک (intellectual energy) شما نیز می‌افزاید: زمانیکه بخت در خانه‌اتان را زد، شما آن اندازه خسته و درگیر گرفتاری‌هایتان نیستید که سدای در را نشنوید.


----
[aname="pa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269"]1[/aname]. ^ [anchor=rpa20fcb069291e4580a6e8d2d3dc455269]آ[/anchor] [anchor=rpa009d5502fe67497e8cc797d6205a7bca]ب[/anchor] [anchor=rpaa547d769d15e4511a712e961458d1d51]پ[/anchor] [anchor=rpa79516be435954399abc214a562f5e7a2]چ[/anchor] Setapr|| ستپر: محکم; ستبر; قطور Dehxodâ Robust
[aname="paa2c06ca52c8a48b28db781879ded0c0e"]2[/aname]. ^ [anchor=rpaa2c06ca52c8a48b28db781879ded0c0e]آ[/anchor] [anchor=rpa97b5f9fc6b644881b49cb3c23118b906]ب[/anchor] [anchor=rpa8e80e5eea9294a29bf107214337ed425]پ[/anchor] Pâdšekanande|| پادشکننده: دربرابر شکننده; چیزیکه از زنش سود میبرد ϢEn Antifragile
[aname="pa9866dd5b97d34d0883169b199e44cfdf"]3[/aname]. [anchor=rpa9866dd5b97d34d0883169b199e44cfdf]^[/anchor] Âmâj|| آماج: هدف Target
[aname="pa0004b9b334ab4d078a8b66b23a416fb7"]4[/aname]. [anchor=rpa0004b9b334ab4d078a8b66b23a416fb7]^[/anchor] Pargir|| پرگیر: پیرامون, محیط Environment
[aname="padd103bb8d90c431080982888c1018366"]5[/aname]. ^ [anchor=rpadd103bb8d90c431080982888c1018366]آ[/anchor] [anchor=rpa79a7360a9c2548be91f275a86391f0d5]ب[/anchor] [anchor=rpab122a06ef19340aaab551b01c72e8038]پ[/anchor] Mehâd|| مهاد: اصل ϢEn Principle; law
[aname="pa5fc86c108a2f4dd5a4d9645ba75566f3"]6[/aname]. [anchor=rpa5fc86c108a2f4dd5a4d9645ba75566f3]^[/anchor] Gerâyand (agar+âyand)|| گرایند: احتمال, اگرآیند Probability
[aname="pa009d5502fe67497e8cc797d6205a7bca"]7[/aname]. [anchor=rpae114bc0fc1fa42a3a964bc42e99c822d]^[/anchor] Âse|| آسه: مختصه ϢEn Axis
[aname="pae114bc0fc1fa42a3a964bc42e99c822d"]8[/aname]. ^ [anchor=rpac7e4e7bbe13b44739587959f7a76955c]آ[/anchor] [anchor=rpa7d2494e75fb1445ab7abeff966b66e53]ب[/anchor] Vartandegi|| ورتندگی: متغیر بودگی ϢEn Variability
[aname="pac7e4e7bbe13b44739587959f7a76955c"]9[/aname]. [anchor=rpa68c8275e3bd2470785aaedf8cd3568d8]^[/anchor] Paxšânidan|| پخشانیدن: پخش کردن; خرامان به راه رفتن و بردن Dehxodâ To spread
[aname="pa68c8275e3bd2470785aaedf8cd3568d8"]10[/aname]. ^ [anchor=rpa440cbc9e0fed46739617a496af202ff3]آ[/anchor] [anchor=rpa91d7f67dc77a4c518b2cab8765984380]ب[/anchor] [anchor=rpaf7e42d1eb51349c2b58236419c185138]پ[/anchor] Tarzâl|| ترزال: مدل; نمونه ϢEn, ⚕☉ Model
[aname="paa547d769d15e4511a712e961458d1d51"]11[/aname]. ^ [anchor=rpad0910c97d9b84e339b5a4e9416428ec4]آ[/anchor] [anchor=rpa0ed0b78a59a548e4bab81eb6b131a7b6]ب[/anchor] [anchor=rpa49272cca90354b0cbc60302f6a1b88ca]پ[/anchor] [anchor=rpa76593d309b7343819b76011f6f9215cb]چ[/anchor] Yâftik (yâft+ik)|| یافتیک: قانون سرانگشتی ϢEn Heuristic
[aname="pa97b5f9fc6b644881b49cb3c23118b906"]12[/aname]. ^ [anchor=rpa6a15381946de4a56b99ba1e6e8a1c54b]آ[/anchor] [anchor=rpa4d2a9d985ac24b59a71d52b853833526]ب[/anchor] Kuž|| کوژ: محدب ϢEn Convex
[aname="pa440cbc9e0fed46739617a496af202ff3"]13[/aname]. [anchor=rpa0ef0ebed623447219b7ccba4cbc9bd85]^[/anchor] Âmâyeš|| آمایش: ترکیب Combination
[aname="pad0910c97d9b84e339b5a4e9416428ec4"]14[/aname]. ^ [anchor=rpa3eeedf310e1245f18ff9c16ae31d8cf3]آ[/anchor] [anchor=rpa3490d0c046bb4426b5147e446e4ab2d4]ب[/anchor] Bâzrâyâni|| بازرایانی: باز رایانیدن; دوباره محاسبه کردن Recomputing
[aname="pa6a15381946de4a56b99ba1e6e8a1c54b"]15[/aname]. [anchor=rpad3d094aae0fa4fddbc4cc777b8d42efd]^[/anchor] Farbud|| فربود: فرابود; آنچه فرای ما هست; واقعیت Reality
[aname="pa0ed0b78a59a548e4bab81eb6b131a7b6"]16[/aname]. [anchor=rpa94a4ea4c6330487ca53a383dd672e5ca]^[/anchor] Parsun|| پرسون: باریک; دقیق Precise
[aname="pa0ef0ebed623447219b7ccba4cbc9bd85"]17[/aname]. [anchor=rpaa945ee5e403e499f8e5b20d58fc8f086]^[/anchor] Espâš|| اسپاش: فضا ϢEn, Dehxodâ Space
[aname="pa3eeedf310e1245f18ff9c16ae31d8cf3"]18[/aname]. [anchor=rpad9317e3185dc4705ac495adfb6e418b4]^[/anchor] Ârvin|| آروین: تجربه Experience
[aname="pa91d7f67dc77a4c518b2cab8765984380"]19[/aname]. [anchor=rpa15815be8170f4c88b172721fb5489ae5]^[/anchor] Zâb|| زاب: صفت; فروزه ϢEn, Dehxodâ Attribute; adjective
[aname="pad3d094aae0fa4fddbc4cc777b8d42efd"]20[/aname]. [anchor=rpa79c88c6b168a4056a2f365d9bec5b668]^[/anchor] Kuži (kuž+i)|| کوژی: محدبی ϢEn Convexity
[aname="pa94a4ea4c6330487ca53a383dd672e5ca"]21[/aname]. [anchor=rpa7d7142a1a9954cb1bddb80f0aeb3a046]^[/anchor] Šâyand|| شایند: ممکن ϢEn Possible