[Dariush]

یکی از میراث‌های بسیار شومِ دورانِ رضاخان، نژادپرستی‌ست که بخشی از آنچه امروز از مقبولیتِ نازیسم/هیتلر/نژادپرستی در میانِ ایرانیان دیده می‌شود، از آثارِ همان دوران است. تبلیغاتِ دستگاهِ نازیسم در رسانه‌های ایرانی، در آن دوره رواجِ فراوان داشت. تغییرِ نامِ ایران، از پرشیا به ایران هم از آثارِ همان عشق‌بازی با نازیسم و نژادپرستیِ آریایی است(که این کارِ بسیار نادرست و احمقانه‌ای بود، چرا که نامِ پرشیا با فرهنگ و تاریخِ ایران پیوندی بسیار عمیق داشت و همه‌جا آثار و نمودهای ایرانی در همه اشکالش را با پسوندِ پرشیا می‌شناختند، با تغییرِ این نام، در واقع بخشی عظیم از هویتِ فرهنگی تاریخی ایرانیان در میانِ مردمانِ جهان از بین رفت چنانکه ایرانیان را با اعراب منطقه اشتباه می‌گیرند، همین الان هم فرش ایرانی یا شراب ایرانی یا چای ایرانی یا دیگر چیزهای ایرانی را با پسوندِ پرشیا می‌شناسند که تو گویی ایرانی≠پرشین) و اینطور است که امروز هرجا می‌نشینید یکی پیدا می‌شود که با افتخار بریند بر اعصاب‌تان که «آریایی‌ها یک زمانی در این سرزمین امپراتوری داشتند، الان ببینید به چه وضعی دچار شده‌ایم». در موردِ این شکل از نژادپرستی آریایی که شکی نیست تخمش را رضاخان کاشته، اما در موردِ علاقه به نازیسم در میانِ ایرانیان، حقیقش من از هر طرف نگاه می‌کنم می‌بینم بخشی عمده از عشق به هیتلر در میانِ ایرانیانِ امروز از همانجا می‌آید، اگرچه بخش بزرگترش از تنفرِ ایرانیان از انگلیس و همچنین قهرمان‌دوستی‌شان بر‌می‌خیزد، اما نمی‌توان اثراتِ تبلیغاتِ آن دوره را نادیده گرفت:

از سال 1939 به بعد وقتی که ابر قدرت های جهانی، جنگ عالم گیر دوم را شروع کردند، تبلیغات شدیدی که در ایران به طرفداری از آلمان ها شروع شده بود شدت یافت، دستگاه تبلیغات آلمان نازی به قدری مرتب و دقیق کار می کرد که تا آن زمان هیچ دولتای نتوانسته بود به اندازه ی نازی ها در تبلیغات جهانی خود پیشرفت کند.

(منبع)

دولت المان نازی زیرکانه با به راه انداختن خیمه شب بازی اریا پرستی برای رضاشاه این توهم را به وجود اورد که المان و ایران دارای یک ریشه اند و در سال 1313 به رضاشاه پیشنهاد داد که نام ایران را برای کشوری که ساخته بود درست کند هیتلر نه تنها در مورد اریا پرستی برای فتح خاورمیانه نقشه می کشید بلکه برای اسلام هم تبلیغ می کرد مثلا در دوران نازیسم المان سه هزار سخنرانی در باب اسلام شد و یا کتاب خاطرات همفر را از زبان یک انگلیسی چاپ کرد که این اقدامات نتیجه بخش نیز بود مثلا عبدالقادر گیلانی در بغداد علیه انگلیسی ها کودتا کرد که عاقبت توسط انگلیس سر کوب شد. از طرف دیگر رضاشاه که به فکر ساختن هویت و ملیت بود مقبره های حافظ و سعدی و مخصوصا شاهنامه را احیا کرد و به دیگر شعرای ایران مثلا شعرای اعراب اتراک و یا اکراد توجهی نکرد رضاشاه بیشترین همش را مصروف شاهنامه کرد چون نه تنها در مدح شاه بود بلکه از ایران باستان حکایت می کرد در این میان دست به جعلیات ابیات در شاهنامه هم زد.
چنانکه بهار که خود یک فردوسی شناس بود در این زمینه درکتاب فردوسی و ادبیات حماسی می گوید اشعار بی پدر و مادر را پهلوی هم قرار داده اند و اسم آن را شاهنامه گذاشته اند. بنده وقتی می گویم این شعر مال فردوسی نیست، می گویند تو وطن پرست نیستی افرادی می خواهند احساسات وطن پرستی را مردم را بدین وسیله تحریک کنند هرچه دلشان خواست در آن گنجاندند و می گویند این شاهنامه ملت ایران است.

(منبع)

به گفته‌ی همسر رضا شاه، برخی از جوانان موهایشان را به سبک هیتلر آرایش می‌کردند، در خیابان سلام هیتلری به هم می‌دادند و با شنیدن خبر پیروزهای آلمان از رادیو هورا می‌کشیدند.

(منبع)

پ.ن: من براستی امیدوارم که دوستانمان در این جستار از سخنانِ من دلگیر نشوند. بخشِ اعظمِ تکه‌ها و کنایه‌ها و سخره‌گیری‌های من به طرفدارانِ دو‌آتشه‌ی سلطنتِ پهلوی یا رضاخانی است که می‌توان گفت در ولایتِ آنان ذوب شده‌اند و بدیهی‌ست که دوستانی که اینجا با ما بحث می‌کنند در این مجموعه قرار نمی‌گیرند و من حقیقتا قصدِ جسارت به کسی را ندارم و اساسا چنین کاری هم از من ساخته نبوده و نیست. نقدهای تند و گزنده‌ی من به استبداد در نسبتی‌ست کمابیش مستقیم و دقیق با آسیب‌های تاریخی/فرهنگی‌ای که ما از این تفکر خورده‌ایم چنانکه این فلاکت و بدبختی‌ای که بدان دچاریم از همان است.