[undead_knight]

سلام

یک نکته خیلی مهمی دوست عزیز بنده مطرح کرده اند که تکرارش و توجه به آن بسیار مفید است و آن هم اینکه معنای ابطال پذیری دقیقا برابر با آزمون پذیریست .

هستند دوستانی که ابطال پذیری را توانایی باطل شدن یا بطلان ذاتی و علامت نسبیت حقیقت .. می دانند و با چنین برداشتی ادعای کشف تناقض در ادعای پوپر می کنند .

در حالی که همانگونه که بدرستی طرح شد ابطال پذیری چیزی نیست جز آزمون پذیری .

اما سئوال اینجاست که آزمون پذیر چیست ؟ یک اصل علمی باید چگونه طرح شود که آزمون پذیر باشد ؟ آیا آزمون پذیری به معنای امکان محاط شدن در لوله آزمایش است ؟ آیا پروسه تکامل که فقط یک بار اتفاق افتاده یا فرمول جرم در سرعت نور که هیچگاه اتفاق نیافته اند اصول علمی نیستند .

و البته یک سئوال دیگر اینکه :

اگر سیگار کشیدیم آن هم دو بسته در روز بعد از 70 سال هم به مرگ طبیعی مردیم آیا اصل ارتباط سیگار با سرطان باطل می شود ؟ اگر نه چرا ؟

این سئوالات برای این طرح شده که با ماهیت اصل ابطال پذیری در فلسفه علم آشنایی بیشترب بیابیم .

صبور باشیم

چرا ؟!؟!

خب تقریبا میشه گفت که آزمون پذیری همون ابطال پذیری هست.
برای درکش میشه به فرض علمی نگاهی انداخت،فرض علمی فرضی هست که میخواد یک سری اطلاعات(فکت) رو توضیح بده و بینشون ارتباط برقرار کنه برای این کار فرض ما یک یا چند پیشبینی آزمون پذیر داره با تطابق و آزمایش قابل رد یا اثبات شدن هستند.
برای مثال در فرگشت لازم نیست ما از ابتدا یک تک سلولی داشته باشیم و صبر کنیم تا بعد از میلیون ها سال تبدیل به یک موجود پیچیده بشه یا نشه ولی در عوض با داشتن شواهدی که فرض ها فرگشت رو تائید میکنند و آزمایش نمونه هایی که به پیش بینی های کوتاه مدت فرگشت مربوط هست میتونیم درست بودنش رو تائید کنیم(تا زمانی که با داده های تجربی هم خوانی داره)

یک نکته ای هم در مورد علت و معلول علمی بگم:
بعضی وقت ها منظور این هست که x یک فاکتور مهم در رخ دادن y هست ولی لزومی برای وجودش نیست.
برای نمونه اینکه سیگار سرطان زاست به این معناست که سیگار کشیدن نقش مهمی در ایجاد انواع خاصی از سرطان داره ولی با وجود سیگار کشیدن امکان سرطان نگرفتن هست و یا بدون سیگار هم ممکنه شخص دچار سرطان بشه.

حالت دیگه زمانی هست که x شرط لازم y هست،برای نمونه اگر سرطان ریه ناشی از سیگار رو در نظر بگیریم بدون سیگار این سرطان بوجود نمیاد ولی در مقابل باز هم اگر سیگار کشیده بشه لزومی نیست که شخص این سرطان رو بگیره.

حالت نهایی هم زمانی هست که x شرط کافی برای y هست یعنی مثلا اگر یک ویروس آنفلونزا موجود باشه شخص در هر حالتی آنفلونزا میگیره ولی برای هر آنفلونزایی این ویروس شرط لازم نیست و بدون این ویروس هم شخص ممکنه دچار انفلونزا بشه(مثلا در اثر یک ویروس دیگه)

البته ممکنه x شرط لازم و کافی y باشه در این حالت x حتما باعث y میشه و y بدون x ایجاد نمیشه.
برای نمونه spirochete Treponema pallidum شرط لازم و کافی برای سیفیلیس(syphilis) هست.بدون این باکتری سیفیلیس داشتن غیرممکنه و با داشتن سیفیلیس مستلزم داشتن این باکتریه.


خیلی وقت ها ما باید در نظر داشته باشیم که علت و معلول که در فرض مطرح میشه از چه نوعی هست تا آزمون پذیریش مشخص بشه:)