[Ouroboros]

یک نکته‌ی به عنوان پیش‌مقدمه: خود فرگشت هم ناشی از ارتباط جاندار با محیط است، و ریشه‌یابی اینکه کدام اول بود و کدام درپی آمد هرگز حالت مرغ و تخم‌مرغ ندارد.

از این که بگذریم، روانشناسی فرگشتی هم دوست عزیز فقط درپی توضیح است، نه موضوعیت دادن به جزم‌گرایی ژنتیکی. یعنی همواره به دنبال یافتن ریشه‌های یک رفتار عمومی در انسان‌هاست، نه آن‌چه خارج از نرم یا در بعد فردی رخ می‌دهد. مثلا این رشته هرگز به دنبال توضیح فتیشیسم نیست، و توقع ندارد که توضیحی برای آن بیابد، زیرا جزو رفتارهای انسان متاخر به حساب می‌آید و بسیار بعید است که بتوانیم توضیحی فرگشتی برای آن پیدا بکنیم. منظورم اینست که بخش بسیار بزرگ و مهمی از رفتارهای انسان امروز در رابطه با پدیده‌ها و چیزهایی بوجود آمده‌اند که در طول دوران تکامل او وجود نداشته‌اند، توضیح اینها با رویکردی فقط فرگشتیک میسر نخواهد بود، و کسی هم ادعای چنین کاری را نکرده. وقتی بحث به «تقاوت‌های» میان زن و مرد می‌کشد اما، من معتقدم بخشی بسیار ناچیز از این تفاوت‌ها برآمده از «ژنتیک» است، و قسمت سرنوشت‌ساز و تعیین‌کننده‌ی دیگربودگی‌ها در تربیت‌ این دو جنس به شیوه‌های یکسره متفاوت نهفته است. اما حتی اگرهم اینطور نباشد، هیچ دلیلی ندارد که ما نتوانیم آنچه ریشه‌های ژنتیکی دارد را به نفع آن‌چه بنیادی تربیتی دارد تغییر ندهیم، همه‌ی زیست‌شناسان برجسته‌ی جهان مخالف این تز هستند که‌ «You can't fight biology»...