من هنوز فرصت نکرده‌ام مطالعه‌ام را در این مورد و کتابهایی که مهربد گذاشته بود تمام کنم. اما خوب در این مورد فکر می‌کنم گاهی!
من پیش از این به تکنولوژی شاید به اندازه‌ی مهربد عزیز بدبین بودم. اما باید پرسید حقیقتا چند درصد از دستاوردهای تکنولوژیکِ ما خطرِ نابودیِ گونه‌ی انسانی را با خود دارند؟ سلاح‌های کشتار جمعی، تکنولوژی‌های دستکاری‌های ژنتیکی و مواردِ دیگر را در کنار هم بگذاریم در برابرِ تمامِ دستاوردهای بی‌خطر یا کم‌خطر شاید به 1 صدم درصد هم نرسد. بودنِ این دانش‌ها در دسترسِ دیگران، الزاما به معنای آن استفاده از آنها نیست! مخصوصا سلاح‌هایی مثلِ ِ بمبِ اتمی! هر موجودی، در هر درجه‌ای از شرارت، بازی‌ای را که در آن قرار باشد خودش هم نابود شود را آغاز نخواهد کرد و دقیقا به همین دلیل است از بمب‌های هسته‌ای یکبار بیشتر استفاده نشد. فرض کنیم نازی‌ها در این دوره حضور داشتند و بمبِ هسته‌ای هم در اختیار داشتند، آیا با علم به اینکه در صورتِ بمبِ هسته‌ای، زمانی که چند کشور دیگر ِ مقابلِ او هم از آنها در اختیار دارد و استفاده‌ی او از این سلاح ممکن است هم خودش و هم کلِ زمین را نابود کند، آیا همچنان همان رغبت را برای استفاده از آن خواهد داشت؟

اینکه سلاحی بسیار خطرناک به دستِ یک دیوانه برسد و او بخواهد با آن تمامِ جهان را نابود، قدری هالیوودی است. چرا که نخست آنکه جهان هرگز از خردمندان و دانایان تهی نبوده که به همین راحتی اجازه دهند چنین چیزهایی به دستِ هر کسی بیافتد. ایران این همه سال و پول هزینه کرده برای دستیابی به بمبِ هسته‌ای، اما هرگز نتوانست. همه هم می‌دانند که هتا اگر ایران بمبِ هسته‌ای به دست آورد احتمالِ استفاده از آن خیلی اندک است و از آن تنها در برای بازی‌های سیاسی استفاده خواهد کرد، چون به خوبی می‌داند استفاده از آن پیش از هر چیز نابودی خودش را در پی خواهد داشت. جمهوری اسلامی هم یک موجودیتِ منفرد نیست که بگوید حالا من که دارم می‌روم بگذار همه دیگران هم با من بروند، مجموعه‌ای از انسان‌هاست که مهمترین و اصلی‌ترین رانه‌شان زندگی کردن است. ساز و کارِ جهانِ امروز به همین سادگی اجازه‌ی استفاده از چنین چیزهایی را به کسی نخواهد داد.

با همه‌ی اینها چرا انسان نمی‌تواند راهکاری برای کاهش ِ خطراتِ چنین تکنولوژی‌هایی بیاندیشید؟ همین که نهادهایی چون سازمانِ ملل و شورای امنیت و ناتو وجود دارند و همینکه هرسال روسیه و آمریکا به صورتِ توافقی تعدادی از بمب‌های هسته‌ای خود را خنثی می‌کنند نشان از نگرانیِ انسان‌ها در این مورد دارد. چرا نشود آن درصدِ بسیار اندک از تکنولوژی‌ها خطرناک را کنترل کرد؟

یکی دیگر از دلایلی که بودنِ اینها به معنای استفاده از آنها نیست، ویژگی‌های ذاتِ انسانی‌ست. همین الان روشهای ساختِ بمب‌های دست‌ساز به راحتی در دسترسِ همگان هست و می‌توان با استفاده از آن به راحتی یک مترو را با تمامِ مسافرانش نابود کرد، در حالی که چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. در واقع همانطور که گفتم نیاز است که ما قدری هالیوودی بیاندیشیم تا باور کنیم حتما روزی انسانی در نهایتِ شرارت خواهد و سلاحی برای نابودیِ تمامِ انسان‌ها خواهد ساخت و از آن استفاده خواهد کرد. نگاهی که در آن شرارت‌ها و شرورها به وجهی بزرگ‌نمایی می‌شود که اگرچه منطبق با واقعیت نیست اما بی‌دلیل بزرگنمایی می‌شود و موجبِ بدبینی‌ای می‌شود که تنها یک طرفِ قضیه را می‌بیند. در روز نزدیک به 50 تا 60 هزار پرواز هواپیمایی در جهان انجام می‌شود، چه تعداد از آنها دچارِ آدم‌ربایی یا هتا سانحه‌ی هوایی می‌شود؟ (یک آمار).

همه‌ی اینها احتمالِ آنچه مهربد می‌گوید را از بین نمی‌برد، اما به گمانِ من احتمال‌اش خیلی کمتر از آنچیزی‌ست که ایشان با 99 درصد در یکی دو سده‌ی آینده به آن اشاره می‌کنند.

در حالتِ کلی، نگرانی من با نگرانیِ مهربدِ عزیز این تفاوت را دارد که من بیشتر نگرانِ انسان‌ها هستم و ایشان در اندیشه‌ی انسان در معنای یک گونه.

در موردِ بردگیِ تکنولوژی هم نظرِ من این است که این بردگی خیلی بهتر از بردگی از نوع پیش از چند سده‌ی گذشته است که در آن کمترین ویژگی فردیتِ شما نیز در معرضِ نابودی و نیستی بود. هنوز فراموش نکرده‌ایم عصرِ برده‌داری و آن زندگیِ نکبت‌بار را!