[Rationalist]

دشواری این‌ست که «فعلیت»ی در مثال ذکر شده وجود ندارد. آنچه هست تنها مشاهده و ادراک است. البته این مثالی خاص است که در آن اراده‌یِ انسانی و جهان خارج بشیوه‌‌ای خاص در نادرگیری بسر میبرند و قطعا در اکثر زمان‌ها اینگونه نیست.
از آنجا که بحث جبر و اختیار هم در ذهن و هم در جهان خارج ریشه دارد، سوق دادن تعریف و پایه‌یِ آن به یک طرف ، در اینجا ذهن، مشکل ایجاد می‌کند.

همان طور که پیش تر اشاره کرده بودم، اینکه آیا براستی جهانی خارجی وجود دارد یا همه ی این ادراکات ذهنی هستند، بحث مستقل خود را می طلبد.
اما اکنون پرسش اینجاست که در هر صورت در مورد آن اراده ی آگاهانه در جبر، که از آن سخن گفتم چه تفاوتی ایجاب می کند؟
لازم به بیان است که باید دقت کنیم در این دیدگاه "آگاهی" نقش اساسی را بازی می کند. به این معنا که وقتی میان چند گزینه یکی را آگاهانه انتخاب می کنیم، آن انتخاب آگاهانه ریخت جهان را شکل می دهد!!!