[Robert]

مباهته خلاف شرع است | محسن کدیور

پاسخ محسن کدیور که شامل نظر فقهای مختلفی است:

می خواستم در خصوص این «باب مباهته» توضیحاتی را ارائه بفرمایید و بفرمایید که چه مستنداتی در مورد مشروعیت آن وجود دارد؟ و این که چه فقهایی به آن قائل هستند؟ لطفا نظر خودتان را نیز در این باره بفرمایید.

پاسخ:اگر چه در فقه بابی به نام «مباهته» وجود ندارد، اما در بحث مکاسب محرمه در ابواب حرمة سبّ/ هجو/ غیبة المؤمن فرعی از حرمت سبّ/ هجو/ غیبت مطرح شده به نام «استثنای مبتدع» یعنی سبّ کردن/ هجو کردن/ غیبت بدعت گذار حرام نیست. مستند این فرع فقهی صحیحه‌ی داود سرحان از امام صادق (ع) به نقل از پیامبر (ص) در اصول کافی است (کتاب الایمان و الکفر، باب مجالسة اهل المعاصی، حدیث ۴، ج ۲ ص ۳۷۵). روایات این باب درباره‌ی عدم جواز همنشینی با گناهکاران است. در این روایت واژه‌ی «باهتوهم» آمده که به معنای مبهوت کردن با اقامه برهان است، آنچنانکه جوهری در صحاح و فیومی در المصباح المنیر و شارحین کافی از قبیل ملا صالح مازندرانی و ملا محسن فیض کاشانی در وافی همینگونه معنی کرده اند. البته محمد باقر مجلسی در مرأة العقول آنرا (باهتوهم به معنی مبهوت کردن) اظهر دانسته است، معنای غیر اظهر بهتان است.اکثریت فقها هرگونه نسبت دروغ و بهتان و افترا را در ابواب یادشده حرام دانسته اند، از قبیل شهید ثانی در مسالک، محقق اردبیلی در مجمع الفائدة و البرهان، صاحب ریاض و صاحب جواهر. اما در مقابل در دو قرن اخیر متأسفانه شاهد یک حرکت ارتجاعی در فقه هستیم، به این معنی که بهتان و افترا و دروغ و نسبت خلاف واقع دادن به مبتدع را مجاز دانسته اند. از این گروه می توان به شیخ انصاری در مکاسب، آیت الله خویی در مصباح الفقاهة، آیت الله گلپایگانی در الدر المنضود و آیت الله میرزا جواد تبریزی در ارشاد الطالب و أسس الحدود و التعزیرات اشاره کرد.