[Mehrbod]

این چه قیاسی‌ست که میکنید مهربد گرامی؟ زن و مرد را با سیم کارت (کالا) مقایسه میکنید؟ شما دارید تبلیغ را با وسوسه مقایسه میکنید . اساسا تبلیغ را کسی نمی‌خواهد و نمی‌تواند در دامنه اخلاقیات قرار دهد . اما وسوسه را ما میتوانیم قدری رویش بحث کنیم.
وسوسه برای برهم زدنِ تعهداتِ اخلاقی میتواند مثبت باشد و میتواند هم نباشد . اما اینجا شما به قدری مساله را تقلیل داده‌اید که ما صرفا باید فایده‌گرایانه به موضوع بنگریم فارغ از اینکه این موضوع چقدر اخلاقی هست . یعنی اجبار میکنید که از نگاهِ شما به موضوع بنگریم در حالی که بر سرِ نوع نگاه شما هم بحث و انتقاد هست . در همان جستار فایده‌باوری در این مورد بحث شده است . اما بطور خلاصه اگر قرار باشد همه جهان با نگاه فایده‌باورانه پیش برود، معنای انسان به کلی از بین رفته و بعید نیست در آینده یک رایانه به ما بدهند و بگویند هرجا که نیاز به تصمیم گیری بود از این استفاده کنید تا به شما راهِ پرفایده‌تر را بنمایاند!

شما برای درآوردن اخلاقیات یک رفتار از خود "اخلاقیات" سود برده‌اید که بروشنی یک لغزش منطقی است داریوش جان,
نکته‌ای که من میخواهم بدانم (اگر میدانستم که پرسمان نمیکردم) این است که چه دگرسانی‌ای[sup][aname="rpa72b7765b860d45d5836e39de118a17ac"][[/aname][anchor="pa72b7765b860d45d5836e39de118a17ac"]1][/anchor][/sup] میان دو قرارداد, بگوییم تلفن و
همسری داریم, شما میگویید سنجش (قیاس) درستی نیست, خوب چرا نیست؟ چه چیزی همسری را این اندازه از دیدگاه شما تافته‌یِ جدابافته میکند؟

شما تعهد اخلاقی را در حد یک تعهد تجاری تقلیل میدهید و آنگاه میگویید چرا باید تبلیغاتِ تجاری را درست بدانیم و آن یکی را نه ؟

نمیخواهید بگویید تعهد‌هایِ بازرگانی که در خود اخلاقیات ندارند؟ (نمونه: فروش ابزار شنود زیمنس به ایران); اخلاقیات همه
جا هست, من هم دارم میکوشم اینجا روشن کنم که فاکتوری که شما این دگرسانی‌ها[sup][aname="rpad54d3322d8044889bdfa5882a121a715"][[/aname][anchor="pa72b7765b860d45d5836e39de118a17ac"]1][/anchor][/sup] را به قرارداد‌ها میدهید از کجا ریشه میگیرند؟

پرا به این پرسش پاسخ نمیدهید که اگر در یک تعهد دوستی، شخصی بخواهد مرا وسوسه کند که تمام عوایدِ عاطفی و دوستانه‌ی دوستم را نادیده گرفته و به وقتِ لازم از او در جهتِ آنچه میخواهم بهره ببرم ؟ خلاصه این هم سوالی‌ست در همان مقیاس . اگر آن پرسیدنی‌ست ، این هم پرسیدنی‌ست و احتمالا پاسخِ هر دو باید یکی باشد .

پرسش را درست نگرفتم, اینکه شما از دوستتان بهره ببرید که به خودی خود نادرست نیست,
وسوسه کردن و نکردن هم که آوردیم یک ابزار بیشتر نیست, میتواند در راه درست به کار رود, میتواند در راه نادرست به کار رود.

اگر دیدگاه خود مرا میخواهید, من فریفتن را نااخلاقی میدانم و شناسایی فریبکاری نیز بسیار آسان است و از دو دیدگاه میتوان به آن نگریست:

دیدگاه برآختی[sup][aname="rpaf8b134dbca904fd488388103369d38ef"][[/aname][anchor="pad54d3322d8044889bdfa5882a121a715"]2][/anchor][/sup]: آنچه شما میکنید از دیدگاه ارزش‌های هنباز[sup][aname="rpa769309262ea44192b6abc6a7ce025b2d"][[/aname][anchor="paf8b134dbca904fd488388103369d38ef"]3][/anchor][/sup] میان آدمیان به نابرابری شگرفی میان سود و زیان دوسو نیانجامد.
دیدگاه درآختی[sup][aname="rpa9828a67a159645b6a061a46a9ad4871c"][[/aname][anchor="pa769309262ea44192b6abc6a7ce025b2d"]4][/anchor][/sup]: آنچه شما میکنید از دیدگاه خودتان نابرابرانه‌یِ شگرف نباشد.

دیدگاه برآختی را گذرانه می‌چشمپوشیم و به درآختی میپردازیم.

در درآختی و برای نمونه, اگر شما بخواهید از دوستتان درخواست کاری بکنید, بیگمان پیش خودتان نیز یک آمار از کارهایی که او تاکنون
برای شما انجامیده و شما برای وی انجامیده‌اید دارید, پس درخواست اتان اگر درآختانه[sup][aname="rpa97ec3a4ee92f42be8cbfca81c0b6bbd9"][[/aname][anchor="pa9828a67a159645b6a061a46a9ad4871c"]5][/anchor][/sup] بیشتر از آنی بود که تاکنون برای شما انجام داده بود (= نابرابری سود و زیان) دو راه دارید:

راه اخلاقی و درست: از او خواهش کنید که مهر کرده و برای شما اینبار کاری بیشتر انجام دهد (جبران میکنم, I'll make it up to you)
راه نااخلاقی و نادرست: او را با ابزارهای گوناگون (دربرگیرنده‌یِ وسوسه) فریفته و وادار به انجام آنچه میخواهید بکنید.

پس سنجه‌یِ ما در بازشناسی فریفتن در «نابرابری (از یک آستانه‌ای فراتر) میان سود و زیان» است.




----
[aname="pa72b7765b860d45d5836e39de118a17ac"]1[/aname]. ^ [anchor=rpa72b7765b860d45d5836e39de118a17ac]آ[/anchor] [anchor=rpad54d3322d8044889bdfa5882a121a715]ب[/anchor] Degarsâni || دگرسانی: تفاوت Difference
[aname="pad54d3322d8044889bdfa5882a121a715"]2[/aname]. [anchor=rpaf8b134dbca904fd488388103369d38ef]^[/anchor] Barâxti || براختی: عینی Objective
[aname="paf8b134dbca904fd488388103369d38ef"]3[/aname]. [anchor=rpa769309262ea44192b6abc6a7ce025b2d]^[/anchor] Hanbâxtan (han+bâxtan) || هنباختن: هنبازی شدن; اشتراک گذاشتن Dehxodâ, Ϣiki-En To share
[aname="pa769309262ea44192b6abc6a7ce025b2d"]4[/aname]. [anchor=rpa9828a67a159645b6a061a46a9ad4871c]^[/anchor] Darâxti || دراختی: ذهنی Subjective
[aname="pa9828a67a159645b6a061a46a9ad4871c"]5[/aname]. [anchor=rpa97ec3a4ee92f42be8cbfca81c0b6bbd9]^[/anchor] Darâxt || دراخت: سابجکت Subject