Rationalist نوشته: " روش علمی " که آن را مستقل بیان نموده اید؛ معنا و مفهوم خود را چگونه و در چه حوزه ای پیدا کرده است؟ پس چگونه است که اکتشافات علمی(ابطال پذیر)، بر فلسفه اثر می گذارند؟ و بیشینه فیلسوفان تاریخ، شک و بازنگری را در سرلوحه فلسفیدن خود قرار داده اند؟ شما حوزه فلسفه را صرفا پرداختن به قانون هاییکلی، بدیهی و عقلی محض محدود می نمایید؟ من که در معرفت شناسی خود را خردگرا می نامم؛ قانون علیت را تجربی می پندارم. حال شما که خود را تجربه گرا می خوانید؛ چه طور آن راقانونی بدیهی ذکر کردید؟!

نه من نگفتم اصول فلسفی بدیهی هستند، گفتم که علم به فلسفه یاری می‌کند و
تجربه‌های علمی می‌تواند قانون‌های فلسفی را پوچ کند و یا به گسترش آن کمک کنند.
پس فلسفه هم در مسیر علم پیچ و تاب می‌خورد و نقش می‌گیرد. به زبان دیگر فلسفه
ماحصل علم است و تجربه‌ها و مشاهده‌های علمی به فلسفه مختوم می‌شوند. برای
نمونه تسلسل علل تا ازل از لحاظ فلسفی پوچش پذیر نیست. زمانیکه می‌گوییم این
تسلل تا ازل شاینده نیست یک قانون عقلانی و خردپذیر است و هرگز هم از طریق "عقلی"
پوچ نمی شود!
روش علمی یعنی تجربه و مشاهده، پیش بینی پذیری، ابطال پذیری و ... مثلا قانون یکم
ترمودینامیک با روش علمی بدست آمده است، شما می‌توانید فرایندهای ترمودینامیکی را
دستکاری کنید و سرانجام پیشی بینی کنید که انرژی درونی سیستم چند ژول است. این
یعنی روش علمی، ابطال‌پذیری و مشاهده! اگر انرژی درونی با پیش بینی ما از تجربه‌های
پیشین هماهنگی نداشت قانون ابطال می‌شود، بهمین سادگی. قانون علیت را هم از لحاظ
تجربی می‌توان ابطال کرد ولی از نگاه و تبیین فلسفی نه! به عنوان مثال گزاره‌ی "علت تامه،
واجبا معلول را محدث می‌کند" از جنبه‌ی فلسفی پوچش پذیر نیست، اگر علتی بود ولی
معلولی دیده نشد می‌گوییم علت تامه نبود و اگر هم معلول بود و علتی دیده نشد علت را
"غایب" نمی‌دانیم. یعتی فیلسوفان در صورت مشاهده‌ی یکی از دو عامل مذکور علیت را هرگز
ابطال نمی‌کنند! پس قانون یکم ترمودینامیک، پایستگی عنصرها و ... که در گروه قوانین علمی
هستند همگی با تجربه ابطال می‌شوند، ولی زمانیکه یک قانون بصورت فلسفی بیان شود
از طریق تجربی ابطال نمی‌شود.
دیگر اینکه رابطه‌ی علم و فلسفه هم یک پیوند دوسویه است و ما فلسفه را هرگز محدود نکردیم.
فلسفه سرشاخه‌ی فراخی از علوم است و گستردگی آن همه‌ی علوم تجربی و نظری را فرامی‌گیرد،
فلسفه مستلزم تجربه‌های علمی‌ست.
----
پاسخ کامل تر شما را در روزها و هفته‌های آتی خواهم داد، فعلا "شور حسینی" ما را فراگرفته
و حوصله‌ی پرداختن به فلسفه و منطق را نداریم. از سویی درگیری های شخصی و درسی هم
مزید بر علت شده تا ما این جُستار را همینجا رها کنیم و این گفتمان را شاید بسیار دیرتر پی بگیریم!
پاینده باشید.