[Dariush]

داریوش جان متوجه هستم که جنبه‌یِ شناختی مساله بسیار مهم است، ولی برای مثال، آخوندها هم از فطری بودن خداشناسی و این چیزها سخن میگویند در عین حال که مثلا حلاج را کافر میخوانند.
میشود گفت دریافت درونی، بعلاوه‌یِ باور به وحدت وجود میدهد عرفان؟

آری، البته در نظر داشته باش راسل جان که عرفان مجموعا چیز مهملی‌ست و سخنِ اسلوب‌مند گفتن پیرامو‌ش سخت‌تر از پریدن از ارتفاع 200 متری روی یک فضای نیم‌متری است. خود واژه‌ی عرفان از عرف می‌آید که بیشتر به شناخت و این چیزها اشاره دارد، اما این واژه آنقدر معنایی عام یافته است که به هر مسلکِ رازگونِ شبه‌دینی آمیخته با سیر و سلوک و این چیزها عرفان می‌‌گویند.