[Mehrbod]

به خوبی به نگر می رسد روشنگری بسنده در این باره نکردم که دوستان به همکاری در این تاپیک دلگرم شوند. شاید پرسش آغازین نیاز به واکاوی بیشتری داشته باشد. می کوشم با آوردن نمونه جستار را بازتر کنم

ببینید یک استدلال این است، اگر زندگی در قبر به پایان می رسد بنابراین مانند هیلتر و یا یک هیولا دیگر یا مانند یک امام زندگی کردن یک جور بوده و فرقی ندارد. گمان کنید که مسابقه ای برپا شده است و در آن یک میلیارد دلار جایزه می دهند، این مسابقه هیچ قانونی هم ندارد تنها باید پیروز شد. آیا ما پروانه داریم برای بردن این پاداش هر کاری بکنیم؟
برای نمونه دیگر، ما یا دقیق تر بگوییم انسان ها (باخدا وبیخدا) می گویند راستگویی و نگفتن دروغ پسندیده است. فرنود باخدایان این است که خدا امر کرده که راستگو باشید و برای آن پاداش می دهد. ولی ما چرا می گوییم راستگویی خوب است؟

من برای اخلاقیات (چه خدا-باور چه ناباور) دو سیستم را می‌شناسم:

• سیستم ژنتیکی: قانون‌هایی که در گذر زمان و در روند فرگشت در همه ما نهادینه (درونی) شده‌اند.
  
• سیستم هم‌زیستی: قرارداد‌ها و پروتکل‌هایی که به ما پروانه زندگی کردن کنار یکدیگر را می‌دهند.
  

این دو در کنار یکدیگر اخلاقیات را تعریف می‌کنند.

اما اینکه این دو سیستم چگونه کار می‌کنند، از سیستم پسین (هم‌زیستی) می‌توانیم آغاز کنیم که برای ما درک آن ساده‌تر است.


اگر ما بگوییم هزار آدم (امروزین) بخواهند کنار یکدیگر زندگی کنند و هیچیک
به خدا و پاداش آخرت و ... باور نداشته باشند، چند کار می‌توانند انجام دهند:

• می‌توانند همگی بدون پیروی از قانون‌های خود-ساخته‌ای (نیمی از اخلاقیات) زندگی کنند. در این ریخت، پس از گذر یک بازه زمان
  روشنی سامانه (سیستم) به ترازمندی (Equilibrium) می‌رسد.
  
• می‌توانند همگی یا بیشتر ایشان با پیروی از قانون‌های خود‌ساخته‌ای زندگی کنند. در این ریخت، سامانه بار
  دیگر نیز به ترازمندی می‌رسد، اما با این تفاوت که اینبار سیستم (پیرامون زندگی) برای بیشینه ایشان، بهینه و سودمند شده است.
  
• ...
  

برای سادگی می‌توان نمونه رانندگی را زد. اگر ما یک میلیون آدم خداناباور
داشته باشیم که همگی بخواهند سوار خودروهای خود شوند، می‌توانند:

• بدون پیروی از قانون‌های راهنمایی و رانندگی آن اندازه رانندگی کنند که سامانه به ترازمندی برسد (900 هزار کشته و اندی مجروح؟)
  
• با پیروی از قانون‌های راهنمایی و رانندگی (کار اضافی)، با کمترین آسیب به خود و دیگران رانندگی کنند.