[Mehrbod]

تا کنون ما مارکسیسم را فقط با دو سئوال شروع کردیم : "ما چه شناختی از جامعه ی خود داریم؟" ، "ما چگونه می توانیم جامعه را بشناسیم؟"، اکنون ما به جای پژوهش علمی ، چه پاسخی به سئوال دوم می دهیم. ما به سادگی می گوییم: نمی دانیم ، نمی توانیم جامعه را بشناسیم ، حتی نمی دانیم که می توانیم یا نمی توانیم.
یعنی چه ؟ آیا در این صورت دیگر همه چیز تمام نمی شود و جای بحثی باقی نمی ماند؟ بیایید دقیق تر به مسئله نگاه کنیم: منظور ما از شناخت چیست؟ در واقع من می گویم ما نمی توانیم پدیده های اجتماعی را به همان صورتی بشناسیم که پدیده های طبیعی را می شناسیم ، یعنی ما نمی توانیم از آن قوانینی استنتاج کنیم و بگوییم جامعه همواره مطابق این قوانین رفتار می کند. ما نمی توانیم ماهیت وجودی پدیده های اجتماعی را بشناسیم و رفتارهای آنرا پیش بینی کنیم. نمی توانیم ذات و قانونی به حرکت تاریخی جامعه نسبت دهیم. اگر این شناخت منظور باشد ، ما نمی دانیم ، نمی توانیم بشناسیم و حتی نمی دانیم که می توانیم یا نمی توانیم.

تا آنجاییکه میدانیم مارکس بروشنی شیوه‌ای برای شناختُ پیش‌بینی راژمان (سیستم) همبود را شناساند، اُاین در پاد با گزاره نمیتوانیم بشناسیم است.

اما ما می توانیم تضاد منافع میان جامعه و خویشتن را بشناسیم . می توانیم بفهمیم که جامعه مطابق میل و منافع و نیازهای ما هست یا خیر. می توانیم بفهمیم که با دیگران چه تضاد منافعی داریم. این شناخت ، نیازی به پژوهش علمی و تجربی ندارد . نیازی نیست از دل جامعه قانون استنتاج کنیم ، نیازی نیست چیزی را پیش بینی کنیم. این کار هر کسی می تواند باشد. این شناخت همه ی مردم است. شناخت هرکسی که در جامعه زندگی می کند. یعنی توانایی شناخت منافع خود در جامعه.
برای این شناخت ما نیازی به پژوهش تخصصی نداریم. ما نمی خواهیم بدانیم آمار فقر و بیکاری چه رشدی در جامعه دارد و دلایل وقوعی اش چیست.نمی خواهیم خانواده ، جوانان ، آموزش و بهداشت و غیره را آسیب شناسی کنیم. شناختی که مارکسیسم به دنبال آن است ، شناخت تضاد هاست . تضاد میان منافع فردی و موقعیت فرد در جامعه. روش شناسی مارکسیسم از همین جا آغاز می شود.

دیدن ستیز میان سود خویشتن و همبود که دیگر نیازی به همبودشناسی و جامعه‌شناسی ندارد! این دیدگاه که بیاییم مارکسیسم را به یک
فیلتر بینایی ساده بکاهییم که با گذاشتن آن روی چشم، میتوانیم ستیز میان سود خود و همبود را ببینیم در فربود (واقعیت) یک
کاهش نادرست است، به این فرنود ساده که با این کاستن توانایی پیشبینی را از دست میدهیم.