07-05-2016, 06:05 PM
" ﺷﻮﺭﺵ ۵۷ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺑﻮﺩ ﯾﺎ ﺿﺪ ﺍﻧﻘﻼﺏ؟ "
ﺳﺮ ﺁﻧﺘﻮﻧﻲ ﭘﺎﺭﺳﻮﻧﺰ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ « ﻏﺮﻭﺭ ﻭ ﺳﻘﻮﻁ »
ﮐﻪ ﺑﻌﺪﺍﺯ ﺩﺭﮔﺬﺷﺖ ﺷﺎﻩ ﻓﻘﻴﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۴
ﺩﺭ ﻟﻨﺪﻥ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ :
«ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻮﺩﻡ، ﺩﺭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺳﺎﻝ ۱۹۷۹ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩﻡ، ﺯﻳﺮﺍ ﻭﺳﻌﺖ ﺁﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﻭ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﻧﺒﻮﺩ؛ ﻭ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ، ﺑﺎ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﯽ ﻋﻤﻴﻘﺘﺮﯼ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻢ ﺻﺮﻳﺤﻦ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﻗﺮﻥﭘﻴﺶ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺻﻮﺭﺕﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺁﻥ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﭘﻬﻠﻮﯼﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ،
ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺗﻌﺒﻴﺮﻣﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺩﻥ ﻳﮏ ﻧﻈﻢ ﮐﻬﻨﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭﺑﺮﻗﺮﺍﺭﯼ ﻳﮏ ﻧﻈﻢ ﺗﺎﺯﻩ ﻭ ﻛﺎﻣﻠﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﻧﻄﺎﻡ ﮐﻬﻨﻪ ﺷﺪﻩﭘﻴﺸﻴﻦ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺳﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ .
ﺩﺭ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﻘﻼﺏ، ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽﮐﻬﻨﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ؛ ﺍﺭﺗﺸﯽ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺪﺭﻥ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﯼﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺍﺻﻠﯽ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﮐﺸﻮﺭﯼ ﺑﻮﺩ؛
ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﻃﺒﻘﻪﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺷﺪ ﻭ ﻳﮏ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺩﻧﻴﺎﯼ ﻧﻮ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ؛ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻗﺪﻣﻬﺎﯼ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﺎﻳﻲﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻣﺪﺭﻥ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪﺷﺪ .
ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻮﻝ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺍﻭ، ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎﺷﺎﻩ، ﺩﺭ ﺍﺑﻌﺎﺩﯼ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻭﺳﻴﻌﺘﺮ ﻭ ﺑﺎ ﺷﺘﺎﺑﯽ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺩﺍﻣﻪﻳﺎﻓﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮐﺸﻮﺭﯼ ﺑﺎ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﺳﺮﻭﻳﺴﻬﺎﯼ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻨﻴﺎﺩﯼ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﯽﺩﺭﺁﻣﺪ .ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ، ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ۱۳۵۶ ﻭ۱۳۵۷ دﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡﮔﺮﻓﺖ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻧﺒﻮﺩ، ﺑﻠﮑﻪ ﻳﮏ ﺿﺪﺍﻧﻘﻼﺏ ﺑﻮﺩ، ﺑﺮﺍﯼﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﺁﻥ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﺎﻳﻲ ﮐﻪ ۶۰ ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮﺩ؛ ﻭ ﺍﻳﻦﺿﺪﺍﻧﻘﻼﺏ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﭼﺮﺥ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺩﺳﺖ ﻛﻢ ۶۰ ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﮔﺮﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻗﺮﻥ، ﻣﻼﻳﺎﻥ ﻭﻣﺬﻫﺒﻴﻮﻥ ﺗﻬﻲﻣﻐﺰ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻥ ﻣﻠﻲ - ﻣﺬﻫﺒﻲﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺳﻔﯿﺪ ﺩﯾﺪﯾﺪ
ﻧﻤﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ
ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺍﻧﺴﺖ
ﻧﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ۲۲ ﺑﻬﻤﻦ ۱۳۵۷ - ۲۵۳۷ - ﺭﺥ ﺩﺍﺩ »
ﺳﺮ ﺁﻧﺘﻮﻧﻲ ﭘﺎﺭﺳﻮﻧﺰ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ « ﻏﺮﻭﺭ ﻭ ﺳﻘﻮﻁ »
ﮐﻪ ﺑﻌﺪﺍﺯ ﺩﺭﮔﺬﺷﺖ ﺷﺎﻩ ﻓﻘﻴﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۴
ﺩﺭ ﻟﻨﺪﻥ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ :
«ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻮﺩﻡ، ﺩﺭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺳﺎﻝ ۱۹۷۹ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩﻡ، ﺯﻳﺮﺍ ﻭﺳﻌﺖ ﺁﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﻭ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﻧﺒﻮﺩ؛ ﻭ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ، ﺑﺎ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﯽ ﻋﻤﻴﻘﺘﺮﯼ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻢ ﺻﺮﻳﺤﻦ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﻗﺮﻥﭘﻴﺶ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺻﻮﺭﺕﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺁﻥ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﭘﻬﻠﻮﯼﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ،
ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺗﻌﺒﻴﺮﻣﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺩﻥ ﻳﮏ ﻧﻈﻢ ﮐﻬﻨﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭﺑﺮﻗﺮﺍﺭﯼ ﻳﮏ ﻧﻈﻢ ﺗﺎﺯﻩ ﻭ ﻛﺎﻣﻠﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﻧﻄﺎﻡ ﮐﻬﻨﻪ ﺷﺪﻩﭘﻴﺸﻴﻦ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺳﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ .
ﺩﺭ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﻘﻼﺏ، ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽﮐﻬﻨﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ؛ ﺍﺭﺗﺸﯽ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺪﺭﻥ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﯼﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺍﺻﻠﯽ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﮐﺸﻮﺭﯼ ﺑﻮﺩ؛
ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﯽ ﻃﺒﻘﻪﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺷﺪ ﻭ ﻳﮏ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺩﻧﻴﺎﯼ ﻧﻮ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ؛ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻗﺪﻣﻬﺎﯼ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﺎﻳﻲﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻣﺪﺭﻥ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪﺷﺪ .
ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻮﻝ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺍﻭ، ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎﺷﺎﻩ، ﺩﺭ ﺍﺑﻌﺎﺩﯼ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻭﺳﻴﻌﺘﺮ ﻭ ﺑﺎ ﺷﺘﺎﺑﯽ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺩﺍﻣﻪﻳﺎﻓﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮐﺸﻮﺭﯼ ﺑﺎ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﺳﺮﻭﻳﺴﻬﺎﯼ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻨﻴﺎﺩﯼ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﯽﺩﺭﺁﻣﺪ .ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ، ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ۱۳۵۶ ﻭ۱۳۵۷ دﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡﮔﺮﻓﺖ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻧﺒﻮﺩ، ﺑﻠﮑﻪ ﻳﮏ ﺿﺪﺍﻧﻘﻼﺏ ﺑﻮﺩ، ﺑﺮﺍﯼﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﺁﻥ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﺎﻳﻲ ﮐﻪ ۶۰ ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮﺩ؛ ﻭ ﺍﻳﻦﺿﺪﺍﻧﻘﻼﺏ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﭼﺮﺥ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺩﺳﺖ ﻛﻢ ۶۰ ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﮔﺮﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻗﺮﻥ، ﻣﻼﻳﺎﻥ ﻭﻣﺬﻫﺒﻴﻮﻥ ﺗﻬﻲﻣﻐﺰ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻥ ﻣﻠﻲ - ﻣﺬﻫﺒﻲﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺳﻔﯿﺪ ﺩﯾﺪﯾﺪ
ﻧﻤﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ
ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺍﻧﺴﺖ
ﻧﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ۲۲ ﺑﻬﻤﻦ ۱۳۵۷ - ۲۵۳۷ - ﺭﺥ ﺩﺍﺩ »
![[-]](https://daftarche.com/images/bootbb/collapse.png)