رباعیات «خیام» - نسخه قابل چاپ

+- دفترچه (https://daftarche.com)
+-- انجمن: تالارهای ویژه (https://daftarche.com/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87)
+--- انجمن: ادبسار (https://daftarche.com/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D8%B1)
+--- موضوع: رباعیات «خیام» (/%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%C2%AB%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85%C2%BB)

---

رباعیات «خیام» - meaning - 12-21-2012

مهربد جان چون من به دبیره ی UniPers آشنایی ندارم پس به سبك خودم
صدا گذاری می كنم؛ امیدوارم مفیدبرات باشه شما می تونی برای تهیه ی فایل
PDF از همون دبیره ی Unipers استفاده كنی!ولی كاش رباعیات رو شماره گذاری
می كردی تا من بدونم پژوهنده گرامی كدوم ها رو صدا گذاری كرده!
پیروز باشی!:e303:

یاد آوری دوباره :

ee یا i = ای(كشیده)
A = آ
ei = اِی = a در زبان انگلیسی = /ei/ = مِی
gh = ق
kh = خ
y = ی
rr = تشدید روی "ر"
oo = او

خب؛ مهربد جان من چشام درومدن؛ امیدوارم برات سودمند افتاده باشه!

---

رباعیات «خیام» - Mehrbod - 12-21-2012

Pazhuhande نوشته: Con nist haqiqato yaqin andar? dast - Nat[a]vân be omide šak hame omr nešast
Hân tâ nanehim jâme mey az kafe? dast - Dar bixabari mard ce hošyâro ce mast
­مهربُد جان به­راستی نمی­دانم که چرا در کنارِ این ها علامتِ سوال گذاشته ای! "اندر" صورتِ قدیمیِ حرفِ اضافه­ی "در" است، دیگر! "کفِ دست" هم که دیگر واضح­تر از آنست که به توضیح نیازمند باشد (شما این سایت را مثلِ "کفِ دست"ت نمی شناسی؟). ضمنا،واجِ "ی" در "ننهیم" باید کمی کشیده شود. ننهیـــــــم! به Unipers چگونه باید برگرداند؟ دو تا I میگذراند یا علامتی بر بالایَش می-نهند؟!


Xâki ke bezire pâye har nâdâni ast - Kafe sanamio cehreye jânâni ast
Har xešt ke bar kongereye? ivâni ast - Angošte vazir yâ soltâni ast
"است" آخر را باید بزدایی و بچسبانی به واژه­ی ایوان. Kongereye IvAnist .
لختِ آخر هم به­نظرِ من اشتباه است. "انگشتِ وزیر یا سلطانیست" از نظر وزنی مشکل دارد. راستی وزنِ رباعی را می­دانی؟ برابرست با «لاحول ولا قوت الّا بالله »! یا " دام دام دا دا دام؛ دام دا دا دام ؛ دام دام دام » یا « تن تن ت ت تن؛ تن ت ت تن؛ تن تن تن» مصراعِ آخر یک یا چند واژه کم دارد. مثلا اگر می­شد "انگشت وزیر، یا که نه؛ سلطانیست!" درست می­بود! اما سددرسد خیام این­گونه نمی­سروده!

Dar fasle bahâr agar bohi hurserešt - Yek sâqar mey marâ bar lab kešt?
Har cand benazde âme in bâšad zešt - Sag beh ze man ar beram degar nâm behešt
"بتی" را نوشته ای "بُهی"! فکر نمی­کنی کارِ طافت­فرساییست؟ تلاش­هایت ارزشمند است اما فکر می­کنی آنقدر که زحمت می­کشی برای کارت ارزش خواهند گذاشت؟ به­نظرِ من بهتر است تنها شعرهایی که "دشوارخوان" هستند را اینگونه بازنویسی کنیم. حالا بگذریم...
در مصراعِ دوم هم واژه­ی "دهد" را ننگاشتی. Baram را beram نوشته­ای. NamE Behesht
مصراعِ دوم هم Labe kesht است. یعنی « در کنارِ کشتزار»!

Guyand marâ ke duzaxi bâšad mast - Qolist xalafe? del dar ân nat[œ]vân bast
Gar âšeqo meyxâre be duzax bâšand - Fardâ bini behešt hamcon kafe dast
مصراعِ دوم اینگونه است: « قولیست خلاف؛ دل در آن نتوان بست» یعنی "گفته ی نادرستی است. نمیتوان به آن اطمینان کرد » عبارتِ درون کروشه [] زاید است و وزن را بر هم می­زند.

Man hic nadânam ke marâ ânke serešt - Az ahle behešt kard yâ duzaxe zešt
Jâmio botio barbati bar lab kešt? - In har se marâ naqdo torâ nes[i]ye behešt
درباره ی بیت دوم باید بگویم که باید یکسری تغییرات انجام داد. برایِ آنکه دُرُست خوانده شود باید روی "جامی" و "بتی" تشدید گذاشت. jAmi io boti io barbati bar labe kesht
گویا واژه­ی "کِشت" برایت گُنگ است. همانطور که در بالا اشاریدم، منظور از آن "کشت­زار است. آنرا می توان نوعی "مَجاز" انگاشت. "کشتزار" محلی است که در آن "کشت" می کنند. پس بین این دو رابطه ای از نوع "جزء و کل" برقرار است. یکی جانشین دیگری شده. همانطور که ما امروزه مثلا می­گوییم « برویم دکتر!». اما منظورمان اینست که « برویم بیمارستان!» (دکتر تنها جزئی از بیمارستان است). البته به رابطۀ این نوع مجاز می­توان "حال و محل" نیز گفت که کمی تخصصی است و گفتنش ضروری نیست. امیدوارم مشکلت برطرف گردیده باشد.

Har zarre ke dar xâke zamini bude ast - Piš az mano to tâjo negini bude ast
?
Gard az roxe nAzanin be Azarm feshAn/ kAn ham roxe Xube nAzanini budast.
البته در نسخه­های دیگری آمده : « کانهم رخ و زلفِ نازنینی بوده است» که من نسخه ی دوم را ترجیح می­دهم. "رخِ خوبِ نازنین" معنای جالبی ندارد. نوعی "حشو" است.
البته گزینشِ نهایی با خودت است.

Yek jor'e mey ze melke kâvus beh ast - Az taxte qobâdo melkate? tuz beh ast
Har nâle ke rondi be sahargâh zanad - Az tâ'ate zâhedâne sâlus beh ast
یک جرعه "ی" می Jor’e YE mey .
Molk یعنی "پادشاهی" و melk یعنی "زمین و مال". اینجا فکر میکنم Molk درست باشد. هرچند melk هم بیمعنا نیست.
Rend را هم rond نوشته­ای!

باقی بماند برای آینده. کمی خسته شدم.
پیروز باشی.

Erfan-93 نوشته: مهربد جان چون من به دبیره ی UniPers آشنایی ندارم پس به سبك خودم
صدا گذاری می كنم؛ امیدوارم مفیدبرات باشه شما می تونی برای تهیه ی فایل
PDF از همون دبیره ی Unipers استفاده كنی!ولی كاش رباعیات رو شماره گذاری
می كردی تا من بدونم پژوهنده گرامی كدوم ها رو صدا گذاری كرده!
پیروز باشی!:e303:

یاد آوری دوباره :

ee یا i = ای(كشیده)
A = آ
ei = اِی = a در زبان انگلیسی = /ei/ = مِی
gh = ق
kh = خ
y = ی
rr = تشدید روی "ر"
oo = او

فَصل ِگُل و طَرْف ِجویْبار و لَب ِکِشْتْ / با یکْ دو سِه اَهل و لُعْبَتی حُور سِرشْتْ

پیشْ آر قَدَح که باده نوشان ِصُبُوح / آسوده ز ِمَسْجِدند و فارغ زِ کِنِشْتْ

Fasl-e gol-o tarf-e jooy bAr-o lab-e Kesht

bA yek do se ahl-o lo'batee hoor seresht

peesh Ar ghadah ke bAde nooshAn-e sobooh

Asoode ze masjedand-o fAregh ze kenesht

---


گـَر شاخ ِبقا ز ِبیخ ِبَخْتَتْ رَسْتَ اَسْتْ / وَر بَر تَن ِتو عُمْرْ لِباسی چَسْتَ اَسْتْ

دَر خِیمه ی تَنْ که سایبانیست تـُـرا / هان تِکیه مَکُن کِه چارمیخش سُسْتَ اَسْتْ

gar shAkh-e baghA ze beekhe bakhtat rastast

var bar tan-e to omr lebAsee chastast

dar kheime-ye tan ke sAyebAnast to rA

hAn tekye makon ke chArmeekhash sostast

---


گَر آمَدَنَم به خود بُدی، نامَدَمی / وَرْ نیز شُدَن به مَن بُدی کِی شُدَمی

بِه زان نَبُدی کِه اَنْدَر این دِیر ِخَراب / نَه آمَدَمی نَه شُدَمی نَه بُدَمی

gar Amadanam be khod bodee nAmadamee

var neez shodan be man bodee kei shodamee

beh zAn nabodee ke andareen deir-e kharAb

na Amadamee na shodamee na bodamee

---
گَر دَسْتْ دَهَدْ ز ِمَغْز ِگــَنْدُمْ نانی / وَز مِی دو مَنی ز ِگُوسْفَنْدی رانی

با لاله رُخی و گوشه بستانی / عِیشی بُوَد آن نَه حَدّ ِهَر سُلْطانی

gar dast dahad ze maghz-e gandom nAnee

vaz mei do manee ze goosfandee rAnee

bA LAle rokhee-o gooshe bestAnee

eishee bovad An hadde har soltAnee

---

گـَرْ کار ِفَلَکْ به عدلْ سَنجیده بُدی / احوال ِفَلَک جُمْلِه پَسَنْدیده بُدی

وَر عَدل بُدی به کارها دَر گَردون / کِی خاطر ِاهل ِفَضْل رَنجیده بُدی

gar kAr-e falak be adl sanjeede bodee

ahvAl-e falak jomle pasandeede bodee

var adl bodee be kArhA dar gardoon

kei khAter-e ahl-e fazl ranjeede bodee

[TABLE]
[TR]
[/TR]
[TR]
[TD="class: b"]پ.ن : به قول رند شیراز :
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]

فلك به مردم نادان دهد زمام مراد / تو اهل فضل و دانشی همین گناهت بس

هِنگام ِصُبوحْ اِی صَنَم ِفَرُّخ پِی / بَرساز تَرانه ای و پیش آوَر مِی

کافکَند بِخاکْ صَد هزاران جَم و کِی / این آمَدَن ِتیرمَه و رفتن دِی

hengam-e sobooh ei sanam-e farrokh pei

barsAz tarAnehee-o peesh Avar mei

kafkand bekhak sad hezArAn jam-o kei

een Amadan-e teermah-o raftan dei

خب؛ مهربد جان من چشام درومدن؛ امیدوارم برات سودمند افتاده باشه!

همه اینها افزوده و ویراسته شد.

پژونده جان سپاس، بویژه برای کشت و "ی" های جا افتاده. لغزش‌های تایپی مهم نیستند، در واپسین ویرایش همه را میتوان یکجا گرفت.

عرفان جان نیازی نیست به هر دو دبیره برای من بنویسی، همان شیوه‌ای که روی دبیره کنونی با زیروزبر نویسی انجام میدهی بسنده میکند.

دوستان بجای کیفیت کار را روی کمیت بگذارید، در ویرایش‌های پایانی میتوانیم کیفیت همه کار را یکجا ببررسیم، پیش از آن
ولی بهتر است همه چامه‌ها ترانوشته شده باشند.

---

رباعیات «خیام» - Pazhuhande - 12-22-2012

دوست من ، عرفان:توصیه ی من به شما اینست که با مرورگران نشانه ی "؟" را در صفحه ی رباعیات بکاوید و تنها بخش هایی را که مشکل دار است گوشزد کنید. بقیه اش را مهربد می سازد.باز بینی نهایی بماند برای مرحله ی بعد بهترست. اینها را گفتم که وقت خودتان کمتر گرفته شود.من منتظر می مانم شما پیشنهادهایتان را بدهید تا در کارمان تداخل رخ ندهد.

---

رباعیات «خیام» - Pazhuhande - 12-22-2012

البته عرفان جان شما باید کمی بیشتر دقت کنید. این ماجرای کسره ی اضافه خیلی مهم است (در "با لاله رخی و گوشه ی بستانی" آنرا جا انداخته ای). من فعلا با گوشی هستم نمی توانم همه را بررسم. ولی در بیت : "گر شاخ بقا ز بیخ بختت رست است" Rostan درست است، نه Rastan . اولی به معنای روییدن است و دومی به معنای رهایی یافتن (رستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل / مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا). به همین ترتیب چست هم بصورت chost درست است. پاینده باشی

---

رباعیات «خیام» - meaning - 12-22-2012

نقل قول:دوست من ، عرفان:توصیه ی من به شما اینست که با مرورگران نشانه ی "؟" را در صفحه ی رباعیات بکاوید و تنها بخش هایی را که مشکل دار است گوشزد کنید. بقیه اش را مهربد می سازد.باز بینی نهایی بماند برای مرحله ی بعد بهترست. اینها را گفتم که وقت خودتان کمتر گرفته شود.من منتظر می مانم شما پیشنهادهایتان را بدهید تا در کارمان تداخل رخ ندهد.

حتما پژوهنده گرامی؛ پیشنهاد خوبی است!

نقل قول:البته عرفان جان شما باید کمی بیشتر دقت کنید. این ماجرای کسره ی اضافه خیلی مهم است (در "با لاله رخی و گوشه ی بستانی" آنرا جا انداخته ای).

پژوهنده جان؛ نهوشیدم دقیقا چه حركتی را كجا جا انداخته ام ؟!

گر دست دهد ز مغز گندم نانی - وز می دو منی ز گوسفندی رانی
با لاله رخی و گوشه بستانی - عیشی بود آن نه حد هر سلطانی

نقل قول: من فعلا با گوشی هستم نمی توانم همه را بررسم. ولی در بیت : "گر شاخ بقا ز بیخ بختت رست است" Rostan درست است، نه Rastan . اولی به معنای روییدن است و دومی به معنای رهایی یافتن (رستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل / مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا). به همین ترتیب چست هم بصورت chost درست است. پاینده باشی

ممنون از توجهت پژوهنده جان!

"چُسْت" تنها با این حركت گذاری معنی پیدا می كند!

دهخدا :
چست شدن . [ چ ُ ش ُ دَ ] (مص مرکب ) جلد شدن . چابک و چالاک شدن .|| چست شدن جامه کسی را؛ موزون و متناسب آمدن جامه بقامت وی :

امروز بتو چست شد این کسوت مهرم
چون مدح و ثنایم بخداوند بشر بر.

و همچنین در واژه "رَسْت" كه به معنای روییدن است !
-------
مهربد گرامی؛ مهر مندانه ویرایش های پژوهنده گرامی رو لحاظ كن شوربختانه به خاطر شتاب در نوشتن این گونه شد!:e303:

---

رباعیات «خیام» - meaning - 12-24-2012

كــِت : كه تو را

دروغی که حالا دلت خوش کند
به از راستی کت مشوش کند.
-حضرت سعدی-

كـَش : خوش، نیك

---

رباعیات «خیام» - Mehrbod - 12-25-2012

Pazhuhande نوشته: البته عرفان جان شما باید کمی بیشتر دقت کنید. این ماجرای کسره ی اضافه خیلی مهم است (در "با لاله رخی و گوشه ی بستانی" آنرا جا انداخته ای). من فعلا با گوشی هستم نمی توانم همه را بررسم. ولی در بیت : "گر شاخ بقا ز بیخ بختت رست است" Rostan درست است، نه Rastan . اولی به معنای روییدن است و دومی به معنای رهایی یافتن (رستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل / مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا). به همین ترتیب چست هم بصورت chost درست است. پاینده باشی

Erfan-93 نوشته: حتما پژوهنده گرامی؛ پیشنهاد خوبی است!



پژوهنده جان؛ نهوشیدم دقیقا چه حركتی را كجا جا انداخته ام ؟!

گر دست دهد ز مغز گندم نانی - وز می دو منی ز گوسفندی رانی
با لاله رخی و گوشه بستانی - عیشی بود آن نه حد هر سلطانی



ممنون از توجهت پژوهنده جان!

"چُسْت" تنها با این حركت گذاری معنی پیدا می كند!

دهخدا :
چست شدن . [ چ ُ ش ُ دَ ] (مص مرکب ) جلد شدن . چابک و چالاک شدن .|| چست شدن جامه کسی را؛ موزون و متناسب آمدن جامه بقامت وی :

امروز بتو چست شد این کسوت مهرم
چون مدح و ثنایم بخداوند بشر بر.

و همچنین در واژه "رَسْت" كه به معنای روییدن است !
-------
مهربد گرامی؛ مهر مندانه ویرایش های پژوهنده گرامی رو لحاظ كن شوربختانه به خاطر شتاب در نوشتن این گونه شد!:e303:

Erfan-93 نوشته:

اَبرْ آمَد و بازْ بَرْ سَر ِسَبْزه گریست / بی باده ی اَرْغوانْ نمی بایَدْ زیسْتْ

این سبزه که اِمْروزْ تماشاگه ِماسْتْ / تا سبزه ی خاک ِما تماشاگه ِکیسْتْ

---

چون چَرْخْ به کام ِیکْ خِردَمَنْد نَگـَشْتْ / خواهی تو فَلَکْ هَفْتْ شُمُرْ خواهی هَشْتْ

چون باید مُرد و آرزوها هَمِه هِشْتْ / چه مُور خُورَد به گــُور و چه گرگ بِه دَشْتْ

---

چُون عُمْر به سَر رِسَدْ چه شیرین و چِه تلخ / پیمانه که پُرْ شَوَد چه بغداد و چه بَلَخْ

مِی نُوش که بعد از من و تو ماهْ بَسی / از سَلْخْ به غُرِّه آیَدْ از غُرِّه به سَلْخْ

---

آن کَسْ که زَمین و چَرخ و اَفلاکْ نَهاد / بَسْ داغْ که او بر دل ِغَمْناکْ نَهاد

بسیار لَب ِچو لَعْل و زُلْفین ِچو مُشْکْ / دَرْ طَبْل ِزمین و حُقّه ی خاکْ نَهاد

---

اَز آمَدَنَمْ نَبود گردون را سُود / وَ زْ رَفْتَن ِمَنْ جلال و جاهَشْ نَفْزود

وَزْ هیچ کسی نیزْ دو گوشَم نَشْنود / کاین آمَدَن و رَفْتَنمْ از بَهر ِچه بُود

---

از رَنْج کِشیدنْ آدمی حُرّ گَرْدَد - قَطْره چُو کِشَد حَبْسْ صَدَف ِدُرّ گــَرْدَد

گــَر مال نَمانْد سَرْ بمآناد به جای - پیمانه چو شُد تُهی دِگـَـر پُر گـَـردَد

---

بَر چشم ِتو عالمْ اَرْچه می آرایَنْد / مَگــْرای بــِدان که عاقلان نَگــْرایند

بسیار چُو تو رَوَنْد و بسیار آیَنْد / بــِرْبای نصیب ِخویش کِت بــِرْبایَنْد

كــِت : كه تو را

دروغی که حالا دلت خوش کند
به از راستی کت مشوش کند.
-حضرت سعدی-

---

چون روزی و عُمْرْ بیش و کم نَتْوان کــَرد / دل را به کــَم و بیش دُژَم نَتْوان کَرد

کار ِمَن و تو چِنانْکه رای مَن و تُسْتْ / از موم به دَسْت ِخویشْ هَم نَتْوان کرد

---

گــَردون ز ِزمین هیچ گـُلی بَرْنارَدْ / کـَشْ نَشْکَنَد و هَمْ به زَمین نَسْپارَد

گرْ ابرْ چو آبْ، خاک را بَردارد / تا حَشْرْ همه خون ِعزیزان بارَد

---

گر یک نَفَسَتْ ز ِ زِندِگانی گُذََرَد / مَگـْـذارْ که جُزْ به شادْمانی گُذَرَد

هُشْدار که سرمایهء سودای ِجهان / عُمْرَسْت چُنان کـَشْ گُذرانی گـُذَرَد

كـَش : خوش، نیك

همگی انجامید.

دوستان بمهر کار چند خان (بین) بجامانده را هم یکسره کنید برود.

---

رباعیات «خیام» - Pazhuhande - 12-27-2012

من منتظر عرفان هستم . برای اینکه کارمون با هم تداخل نیابه.
ولی اگه تا یکی دو روز دیگه پیشنهادش رو نده، خودم دست به کار می شم.

---

رباعیات «خیام» - Mehrbod - 12-27-2012

رباعیات خیام با سدای شاملو

---

رباعیات «خیام» - Pazhuhande - 12-27-2012

حالا که وقت دارم، گزیریدم خودم پیشنهادهایم را بگویم. بقیه اش بماند برای دوستان دیگر.

1.Guyand behešto hur in? xâhad bud - Ânjâ meyo širo angebin xâhad bud
Gar mâ meyo ma'šuq gozidim ce bâk - Con âqebate kar cenin xâhad bud
"حور عین" . شما نمی دانید چیست؟! حوریِ بهتشی را نشنیده اید تا کنون؟! Hure in خوانده می شود. البته در شعر اینگونه است. در اصل hur ol eyn (حورالعین) است.
می و سیر و انگبین؟! من شنیده ام « می و مُشک و انگبین ». "سیر" تناسبی دارد؟

1.


Guyand har ân kasân ke bâ parhizand - Zânsân ke bemirand cenân barxizand
Mâ bâ meyo ma'šuqe az ânim modâm - Bâšad ke be hašremân? cenân angizand

"حشر" همان روزِ قیامت است. درست است.

Mey xor ke ze del kesrato qellat? bebarad - Va andišeye haftado do mellat bebarad
Parhiz makon ze kimiyâyi ke az u - Yek jor'e xori hezâr ellat bebarad

قلّت یعنی "اندکی" . از قلیل می آید. درست نوشته ای.


Har râz ke andar dele dânâ bâšad - Bâyad ke nehoftetar ze anqâ? bâšad
kandar sadaf az nehoftœgi gardad dorr - Ân qatre ke râze dele daryâ bâšad
"عنقا" یعنی سیمرغ. این را با یک جستجوی ساده در لغتنامه ها می توانستی بیابی مهربد گرامی .


Har sobh ke ruye lâle šabnam girad - Bâli? banafše dar caman xam? girad
Ensâr marâ ze qonce xoš miâyad - Ku ?
شعر را بد نوشته ای. "بالایِ بنفشه " درست است. از سایتِ گنجور بر می داری؟
Ku dAmane xishtan farAham girad

1.Yârâne moâfeq hame az dast šodand - Dar pâye ajal yekân yekân past šodand
Xordim ze yek šarâb dar majlese omr - Dori? do se pištar ze mâ mast šodand
درست است. هر بار شراب نوشیدن را به اصطلاح می گویند "دور". اما باید کمی حالت بگیرد و کش بیاید. مثلا گفته شود : DOUR یا DAOR

1.Yek jâme šarâb sad delo din arzad - Yek jor'e mey mamlekate cin arzad
?
باز هم کسره ی اضافه را در "جرعه ی می" جا انداخته ای... joz bAde ye la’l nist bar ruye zamin / talxi k hezAr jAne shirin arzad
باقی بماند برای عرفان.

1.


Gar mey naxori ta'ne nazan mastânrâ - Bonyâd makon to hileo dastânrâ
To qorre bedan mašo ke mey meynaxori? - Sad loqme xori ke mey qolamast ânrâ


اینرا که من توضیح داده بودم. ولی همچنان علامت پرسش اش باقی است. غره را هم درست نکرده ای. فکر می کنی اشتباه می گویم؟ این هم مدرک: نتایج جستجو | بالی
باز هم قانع نشده ای؟

---