[Aria Farbud]

[h=2]جانورانی که برای تندرست ماندن باید اَنِ خود را بخورند[/h] در میان جانوران ، گروهی از آنها گیاهان را می خورند كه خوددو گروه اند :

الف:گیاهخواران كه تنها از گیاهان به بنامِ بنمایه ی خوراکی خود بهره می برند.

ب: همه چیزخواران كه افزون بر خوراک جانوری از خوراک گیاهی نیز بهره می برد،مانند ما مردمان و مرغ


گیاهخواران چگونه کارمایه یِ خود را از گیاهان بدست می آورند؟


سلولز یكی از مهندترین بنمایه های کارمایه در گیاهان می باشد در رویی که این جانوارن آنزیم واگشاینده ی سلولز ندارد و به تنهایی نمی توانند سلولز را واگشاید و از کارمایه یِ باشنده در آن بهره گیرد. در تنِ این گروه از جانوران ،تك یاخته هایی هستند كه با گزینش زندگیِ همزیستی با این جانوران ، با بهره از آنزیم های باشنده به شكستن سلولز یاری می رسانند، سرانجام جانور نیز از این بنمایه یِ کارمایه بهره می برد.جانورانی كه تنها از گیاهان بهره می برند به دو گروه نشخواركننده و نشخوار نكننده بخش می شوند.معده نشخواركنندگان 4 بخش جداگانه دارد كه سیرابی نخستین و مهندترین بخش از معده می باشد و با بودن تک یاخته های همزیست در واگشایی سلولز کارا هستند.این انباره كه گنجایش آن تا 180 لیتر هم می رسد جایی است برای گرد آمدن این جاندارانِ ریز.یكی از ویژگی های سیرابی بازگرداندن خوراک به دهان برای نشخوار كردن و جویدن آنها می باشد. بز،گاو،گوسفند و گوزن از نشخوار كنندگان هستند.

ولی گروهی دیگر مانند اسب،فیل،جوندگان وخرگوش ها ی جنگلی و رام سیرابی ندارند و کارِ واگشاییِ سلولز در كیسه ی بزرگی با نام سكوم(روده یِ كور) انجام می گیرد كه تک یاخته های همزیست در آن پناه گرفته اند.برای اینكه سكوم دورتر از معده(سكوم در پیوندگاه روده كوچك به بزرگ است) جای دارد،برگرداندن درونه (محتویات) ی آن(همانند نشخواركنندگان) برای این گروه از جانوران ناشدنی است. در این میان موش و خرگوش راه دیگری برای گوارش و گیرش این بنمایه ی کارمایه دارند كه می توان كارآیی آن را در اندازه ی نشخواركنندگان دانست.

این جانوران اَنِ خود را می خورند تا بدین گونه خوراک دوباره درون لوله ی گوارش شود.در این هنگام جانور خوراکِ برآمده از کنش تك یاخته ها در سكوم را می گیرد از همین روی اگر این گروه را از خوردن اَنِ شان بازداریم تندرست نخواهند ماند.

از آن روی که اَنِ شان در دور دوم فشرده تر می شود،دیگر گوارش نمی یابد و تنها ماده هایِ گرفتنی درون خون راه می یابند. همچنین بسیاری از جوندگان بیابانی از این راه (با خوردن اَنِ نخست شان)آبِ درون تنِ شان را نگه می دارند.










پارسیگر